Ποιος έκανε τη μεγαλύτερη κλοπή έργων τέχνης; Πόσο κόστιζε το ακριβότερο άρωμα του κόσμου; Ποια ήταν η μεγαλύτερη σήραγγα; Ποιο ήταν το πολυτελέστερο πλοίο; Ποια γυναίκα ήταν το ωραιότερο μοντέλο; Ποια ήταν η μεγαλύτερη πισίνα του κόσμου;Η κλασική γραμματεία είναι γεμάτη από ανέκδοτα και αναφορές εξαιρετικών γεγονότων, κορυφαίων επιδόσεων, ανδραγαθημάτων και αξιοθαύμαστων επιτευγμάτων αλλά και εκκεντρικών συμπεριφορών ή ακραίων πράξεων. Κάποια από αυτά ξεχωρίζουν και σήμερα ως βασικά στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπως τα επτά θαύματα του κόσμου ή άλλα εκπληκτικά έργα τέχνης. Κάποια έχουν τον χαρακτήρα της πληροφορίας μιλώντας για ιστορικά γεγονότα ή για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Μερικά είναι σαφώς αληθοφανή, άλλα όμως δεν είναι παρά υπερβολές, που ανήκουν στη σφαίρα του μύθου, τερατολογίες που επινοήθηκαν για να εξυπηρετήσουν κάποιον σκοπό. Ολα μαζί ωστόσο συνέθεταν τα «Παράδοξα», όπως τα αποκαλούσαν με μία λέξη οι αρχαίοι, οι οποίοι ως φαίνεται, διατηρούσαν άσβεστη τη δίψα για οτιδήποτε περίεργο και εντυπωσιακό. Μεγάλες συλλογές λοιπόν με αυτά τα επιτεύγματα «κυκλοφορούσαν» σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας αφού οι συγγραφείς τους γοητεύονταν ιδιαίτερα από τον εντοπισμό και την αποθησαύρισή τους.
Οι σύγχρονοι ερανιστές των Παράδοξων είναι αρχαιολόγοι, ερευνητές του Σουηδικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Ρώμης- επομένως γνώστες της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας- και όπως φαίνεται άνθρωποι με χιούμορ. Γιατί αν η σύγχρονη φιλολογία θεωρεί ότι τα κείμενα αυτά είναι απλώς το αποτέλεσμα ενός κοινότυπου πάθους επιλογής εθνογραφικών ή φυσικών φαινομένων, τα οποία συχνά δεν ήταν τεκμηριωμένα, εκείνοι λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω προχώρησαν σε μια δική τους συλλογή με στόχο την απόλαυση και τη διασκέδαση των αναγνωστών.
Στο βιβλίο έτσι απουσιάζουν τα διδακτικά σχόλια, οι ηθικολογίες και γενικώς τα πολιτικώς ορθά ενώ παραμένουν όλα τα άλλα. «Αναζητήσαμε μέσα στην αρχαιότητα τα πιο αστεία, άσχημα, παράξενα και κακόγουστα παράδοξα ώστε να παρουσιασθεί η αρχαιότητα από μια λιγότερο γνωστή πλευρά» λένε οι συγγραφείς στην εισαγωγή. Και η συνέχεια εξελίσσεται σαν ένα ταξίδι ανάμεσα στη φαντασία και στην πραγματικότητα, με χρήσιμα και άχρηστα ρεκόρ όπως αυτά του σημερινού βιβλίου Γκίνες ή σαν τις εξωφρενικές «ειδήσεις» που προσλαμβάνει καθημερινά ο άνθρωπος, του τύπου «Βρέθηκε νόμισμα από τη Σελήνη»!
Φυσικά το ζεύγος Κύννε αναγνωρίζει ότι η έλλειψη αυθεντικότητας είναι το αδύναμο σημείο της συλλογής. Ομως ας μην ξεχνά κανείς ότι ήδη από την αρχαιότητα αντιμετώπιζαν αυτό το πρόβλημα οι συγγραφείς (και ακόμη άλυτο είναι). Ο γεωγράφος Στράβων (64-21 π.Χ.) για παράδειγμα μόχθησε πολύ ώσπου να αποφασίσει τι είναι αλήθεια και τι επινόηση στα ομηρικά έπη ενώ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει τα περισσότερα γραπτά του Ηροδότου ανοησίες! Αλλά και ο Σενέκας ο Νεότερος (4-65 μ.Χ.) εξοργιζόταν με τους ιστορικούς, τους οποίους κατηγορούσε ότι προσέθεταν διάφορα εκπληκτικά γεγονότα στις διηγήσεις τους με μόνο στόχο να μη βαρεθεί ο αναγνώστης... Μεγάλο το δίκιο του, δεδομένου ότι επίσημοι ελεγκτές των ρεκόρ, που υποτίθεται ότι σημειώνονταν σε διάφορους τομείς, τόπους, εποχές δεν υπήρχαν. Ως εκ τούτου η αυθαιρεσία και η προπαγάνδα δεν είχαν όριο. Ετσι στον οδηγό του για την αρχαία Ελλάδα ο Παυσανίας (μέσα 2ου μ.Χ. αιώνα) διστάζει να αναφερθεί στο μέγεθος του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Δία στην Ολυμπία - ενός από τα επτά θαύματα του κόσμου- διότι η δική του εκτίμηση ήταν διαφορετική από εκείνη των τοπικών ξεναγών.
Παρ΄ όλα αυτά ό,τι είναι προφανέστατα απίστευτο έχει μείνει έξω από αυτό το βιβλίο. Από την άλλη, δεν πρέπει να παραξενεύει η απουσία αθλητικών ρεκόρ δεδομένου ότι οι αρχαίοι δεν ενδιαφέρονταν για τα εκατοστά του δευτερολέπτου, ούτε μπορούσαν να τα μετρήσουν άλλωστε. Οποιος έτρεχε πιο γρήγορα ήταν ο νικητής.
ΧΡΥΣΑ ΦΛΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΩΝ
Η πιο υψηλή τιμή για βιβλία. Ο Αριστοτέλης αγόρασε τα έργα του Σπευσίππου αντί τριών ταλάντων που αντιστοιχούσαν σε 77 κιλά ασήμι.
Το πιο ακριβό σαπούνι. Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, βασιλιάς της Μακεδονίας, ξόδεψε περί τα 6.500 κιλά ασήμι προκειμένου να αγοράσει σαπούνι για τις ερωμένες του.
Το πιο άσεμνο έργο τέχνης. Ηταν του μεγάλου ζωγράφου Παράσιου με μια ασυνήθιστα ρεαλιστική σκηνή από τη μυθολογία στην οποία απεικονιζόταν η κυνηγός Αταλάντη καθώς έκανε στοματικό έρωτα στον πρίγκιπα Μελέαγρο.(φωτο:Αττική ερυθρόμορφη κύλικα με πολλαπλές ερωτικές σκηνές (510 π.Χ.) Μουσείο Λούβρου.)
Το καλύτερο άλμα εις μήκος. Το έκανε ο Σπαρτιάτης Κίωνης που πήδηξε 17 μέτρα (στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα).
Το πιο ακριβό ύφασμα. Λαμπερό λινάρι ονόμαζαν ένα εξαιρετικά σπάνιο ύφασμα από μικρές κλωστές, το οποίο κόστιζε όσο και τα μαργαριτάρια. Ο λόγος, ότι ήταν πυρίμαχο, γι΄ αυτό και λεγόταν «άσβεστον λινόν».Υποτίθεται ότι προερχόταν από ένα φυτό που φύτρωνε στις ερήμους της Ινδίας.
Τα πιο πολυτελή επιδόρπια. Ηταν αυτά που προσέφερε ο Μέγας Αλέξανδρος στους φίλους του: Μπουκίτσες από καρύδια, σύκα και άλλες λιχουδιές τυλιγμένες σε φύλλα χρυσού. Τις ξεφύλλιζαν και έτρωγαν το περιεχόμενο πετώντας το χρυσάφι στο έδαφος. Ο Καλιγούλας πάντως τον ξεπέρασε σε εκκεντρικότητα αφού, σύμφωνα με τον Σουητώνιο, σέρβιρε στους καλεσμένους του χρυσό ψωμί και χρυσό κρέας ενώ εκείνος έπινε μαργαριτάρια διαλυμένα σε ξίδι.
Τα καλύτερα εδέσματα. Μεγάλης εκτίμησης έχαιραν τα μυαλά στρουθοκαμήλου και οι γλώσσες κορυδαλλών.
Η καλύτερη βαφή βλεφαρίδων. Ηταν το κατράμι, δηλαδή το κατακάθι της πίσσας (μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως βαφή μαλλιών),το οποίο ο Πλίνιος αναφέρει ως αμπελίτη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου