Όποτε συζητούσα με επαγγελματία πολιτικό κατά την μπελ-επόκ πριν από το ξέσπασμα της κρίσης (οι πολιτικοί συναναστρέφονται συγγραφείς προκειμένου να εξευγενίσουν το προφίλ τους και οι –μη κρατικοδίαιτοι- συγγραφείς πολιτικούς από καθαρή περιέργεια), του έθετα το εξής ερώτημα: «Πώς επιθυμείς ή και φαντάζεσαι την Ελλάδα σε είκοσι χρόνια από σήμερα;» Πέρα από γενικολογίες και νεφελώδη οράματα, κανείς -είτε της συμπολίτευσης είτε της μείζονος ή ελάσσονος αντιπολίτευσης- δεν μου έδωσε ποτέ μιαν απάντηση.
Σήμερα -που πανθομολογουμένως βρισκόμαστε πέρα απ’το χείλος του γκρεμού- αντί να συμμετάσχω στο «Κίνημα των 10» με ευχές και επί του χάρτου προτάσεις, προτιμότερο κρίνω να ανιχνεύσω τρεις εκδοχές του συλλογικού μέλλοντός μας. Ελπίζω, αφελώς ίσως, πως το μέλλον αυτό παραμένει ως ένα βαθμό στα χέρια μας. Ότι μπορούμε –αφού το κοιτάξουμε κατάματα- αν όχι να το καθορίσουμε, τουλάχιστον να το επηρεάσουμε.
Εκδοχή Πρώτη: Η Ελλάδα αποχωρεί ή εκδιώκεται από την ΟΝΕ. Μιλάμε για μια χώρα με τραγικά υποτιμημένο νόμισμα, για μια κοινωνία εκ των πραγμάτων κλειστή αφού η επικοινωνία με τον έξω κόσμο -είτε με τη μορφή της κατανάλωσης είτε των ταξιδιών εκτός συνόρων- θα υπερβαίνει το βαλάντιο του μέσου πολίτη. Θα υπάρχει βέβαια πάντοτε το διαδίκτυο μα καρφωμένοι στις οθόνες μας, θα θυμίζουμε –φοβάμαι- τα πιτσιρίκια εκείνα που κολλούσαν κάποτε τα πρόσωπά τους στις βιτρίνες των ζαχαροπλαστείων… Μιλάμε για μια Ελλάδα που θα ασθμαίνει για να ξανασταθεί στα πόδια της και να αποκτήσει μια στοιχειώδη επάρκεια αγαθών. Θα συνειδητοποιήσουμε και πάλι –μετά από πολλές δεκαετίες- ότι η διατροφή μας εξαρτάται από την αγροτική μας παραγωγή. Θα επανέλθουν στην καθημερινό μας ιδίωμα λησμονημένες λέξεις όπως μαντάρισμα και ρεφενέ. Τα οικιακά μηχανήματα που χαλάνε δεν θα πηγαίνουν για ανακύκλωση αλλά για επισκευή στον μάστορα. Τα παπούτσια θα φοριούνται και δεύτερη και τρίτη σαιζόν, το παλτό της μάμας θα ταιριάζει –ελαφρώς μεταποιημένο- και στην κόρη.
Στα θετικά της παραπάνω εκδοχής περιλαμβάνεται η κινητοποίηση των πιο δημιουργικών μας δυνάμεων. Θα ανασκουμπωθούμε όλοι για να επιβιώσουμε. Θα συνειδητοποιήσουμε επίσης ότι οι γνησιότερες απολαύσεις στη ζωή προσφέρονται έτσι κι αλλιώς δωρεάν (και πόρρω απέχουν από το life style και το shopping therapy). Η ύπαιθρος θα ξαναζωντανέψει – οι σχέσεις των ανθρώπων θα συσφιχτούν, αφού η αλλαζονεία των «καλών» καιρών θα δώσει μοιραία τη θέση της στην αλληλεγγύη.
Μυριάδες Έλληνες, από την άλλη, θα θυσιάσουν τα όνειρα και τα ταλέντα τους στο βωμό της ανάγκης. Η φτώχεια είναι πολύ κακός σύμβουλος: Εντείνει τον –εγγενή στον homo sapiens- φθόνο, την προκατάληψη, τη μιζέρια. Ωθεί σε οδυνηρούς και άδικους συμβιβασμούς.
Εκδοχή Δεύτερη: Η Ελλάδα μπαίνει στο κρεββάτι του Προκρούστη και καταφέρνει κουτσά-στραβά να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις. Το ρητό «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα» γίνεται πραγματικότητα για δυό γενιές τουλάχιστον. Σκύβουμε όλοι τα κεφάλια και δουλεύουμε ακατάπαυστα και κακοπληρωμένα όχι μονάχα για να ξεχρεώσουμε αλλά και για να αποδείξουμε έμπρακτα ότι έχουμε αλλάξει. Εστιατόρια, μπαρ –ακόμα και κουτούκια- βάζουν λουκέτο, αφού η ύπαρξή τους και μόνο προσβάλλει την κυριάρχη πλέον ιδεολογία. Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποιούν τακτικούς και απροειδοποίητους ελέγχους και εξαντλούν την αυστηρότητα τους σε όσους δεν τους πείθουν ότι έχουν ενστερνιστεί απολύτως την προτεσταντική ηθική, η οποία –σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ- είναι σύμφυτη με το πνεύμα του καπιταλισμού.
Περνώντας από το παραπάνω καθαρτήριο, η πατρίδα μας δίχως αμφιβολία θα ανακάμψει κάποτε. Και –ακόμα πιο σημαντικό- θα δικαιωθούν επιτέλους όσοι, από τα χρόνια του Βυζαντίου και εντεύθεν, οραματίζονταν μια καθαρή, τακτική, δυτικότροπη Ελλάδα, αμόλυντη από το ανατολίτικο ραχάτι κι απ’τη βαλκανική μπαγαποντιά. Μια Ελλάδα κοντά στο πλατωνικό ιδεώδες, που δεν θα έχει θέση ούτε για τον ποιητή Αρχίλοχο («Κάποιος απο τους Σάιους χαίρεται την ασπίδα μου, όπλον αψεγάδιαστο, που τήνε πέταξα στα θάμν' αθέλητά μου. Όμως εγώ γλίτωσα το θάνατο. Ας πάει στο διάολο η ασπίδα. Θ' αγοράσω άλλην καλύτερη…») ούτε και για τον πολυμήχανο Οδυσσέα…
Εκδοχή Τρίτη: Στο πηδάλιο της χώρας βρίσκεται –ως εκ θαύματος- ένας Οδυσσέας, ο οποίος καταφέρνει να μας σώσει όχι εφαρμόζοντας αλλότριες συνταγές αλλά αξιοποιώντας την πατροπαράδοτη σκανταλιά του ρωμέικου. Δίχως ηθικιστικές αναστολές -«χωρίς αστείαν αιδώ για την μορφήν της απολαύσεως» όπως θα το’θετε ο Καβάφης- η Ελλάδα όλη μετατρέπεται σε ένα ξέφραγο πλην ολάνθιστο αμπέλι: Καζίνα, μπουρδέλα, οργιώδη πάρτυ, γκέη γάμοι, χορτάρι Καλαμών και Ζωνιανών (από αυτό που μοσχοπουλιέται στα coffee shops του Άμστερνταμ), γηροκομεία πολυτελείας πλάι στο κύμα, ένας προορισμός διονυσιακής αποχαλίνωσης για τους απανταχού σκληρά εργαζόμενους σε αποστειρωμένες συνθήκες. Δεν περιγράφω κάτι σαν το σημερινό Φαληράκι της Ρόδου αλλά σαν την Ελλάδα των ‘50s και των ‘60s. Τότε που οι θεϊκότερες drag-queens έκαναν σόου στο Λονδίνο και στη Μύκονο. Τότε που οι Beatles εξέδραμαν στην Αράχωβα και ο ομοφυλόφιλος ποιητής James Merril (γιός του μεγιστάνα της Merril-Lynch) ανακάλυπτε τους καλλονούς και τα λογοτεχνικά ταλέντα της πατρίδας μας. Προτού αποφασίσουμε ότι δεν καταδεχόμαστε να είμαστε τα γκαρσόνια της Ευρώπης…
Τα πλεονεκτήματα της τρίτης εκδοχής είναι αυτονόητα σε όποιον δεν πάσχει από ελληνοχριστιανικό ή αριστερόστροφο πουριτανισμό. Ο κίνδυνος είναι να καταντήσουμε μια χώρα φτηνοπληρωμένης αμαρτίας, όπως η Ταϊλάνδη ή η Ανατολική Ευρώπη μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.
Για να αποφύγουμε το παραπάνω ενδεχόμενο, ο αρχετυπικός μύθος πρέπει να επαναδιατυπωθεί: Η πουτάνα δεν σώζεται όταν ένα τίμιο παληκάρι τη βγάζει από το βούρκο και την παντρεύεται. Αλλά όταν η ίδια σκοτώνει τον νταβατζή της και παίρνει τα κλειδιά και το ταμείο του μαγαζιού. Πάνω σε αυτήν την εξόχως πατριωτική –έως και σοσιαλιστική- ιδέα θα μπορούσε να γυριστεί μια ταινία-σταθμός, που θα διαπαιδαγωγούσε τους Έλληνες του 21ου αιώνα. Κρίμα που δεν ζει η Μελίνα Μερκούρη για να αναλάβει τον κεντρικό ρόλο. Σοβαρολογώ απολύτως.
Χρήστος Χωμενίδης
http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.kinhma-10&id=6916
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου