«Η φωνή ενός παραμυθά»

Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου πεζογράφου, του γιαννιώτη συγγραφέα, Δημήτρη Χατζή. Ο μόνος φορέας που μέχρι στιγμής θυμήθηκε αυτή την επέτειο είναι το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, που χτες το βράδυ διοργάνωσε εκδήλωση για τη μετονομασία της Αίθουσας Λόγου και Τέχνης σε αίθουσα «Δ. Χατζή» παρουσία της κληρονόμου του έργου του, της συζύγου του Καίτης Αργυροκαστρίτου-Χατζή.(φωτο)
Η κ. Χατζή είναι αυτή που έχει αναλάβει να μην ξεχαστεί εκδοτικά το έργο του σημαντικού αυτού πεζογράφου, αναθέτοντας το σε έναν μικρό εκδοτικό οίκο: στο «Ροδακιό», γιατί, όπως μας λέει σε συνάντηση που είχαμε μαζί της λίγες ώρες πριν από την εκδήλωση, «ο Χατζής ανήκε σε αυτούς των οποίων το έργο δεν πρέπει να αξιοποιηθεί μέσω μάρκετινγκ».

Ο Δημήτρης Χατζής μπορεί να έγραψε «Το τέλος της μικρής μας πόλης» που αναφέρεται στα Γιάννενα, αν και ποτέ δεν κατονομάζονται στο βιβλίο του, αλλά με τον κοινωνικό ιστό της πόλης αυτής δεν δέθηκε. Χρειάστηκε να περάσει σχεδόν μισός αιώνας για να επισκεφθεί τη γενέθλια πόλη του, από την οποία έφυγε οριστικά στη μέση της δεκαετίας του ’30. Ήταν το 1975, λίγο καιρό μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, όταν τον κάλεσε το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων για να δώσει μια σειρά από διαλέξεις. «Τότε ήταν που τον γνώρισα. Δούλευα ως αρχαιολόγος μαζί με τον Σωτήρη Δάκαρη στη Δωδώνη. Μια μέρα μου λέει ότι θα πάει στο Πανεπιστήμιο για να δει έναν φίλο του από το παρελθόν. Πήγα και εγώ μαζί του για να ακούσω τον συγγραφέα. Η γενιά μου εξάλλου μεγάλωσε με το έργο του. Η αίθουσα ήταν γεμάτη από κόσμο. Άκουσα τη φωνή ενός παραμυθά» μας λέει. Το δέσιμο που δεν απέκτησε ποτέ με την πόλη και με το πανεπιστήμιό της, το απέκτησε με το Πανεπιστήμιο Πατρών, όπου με τη μεταπολίτευση δίδαξε μετά από πρόσκληση του καθηγητή του Τμήματος Χημικών Μηχανικών Ανδρέα Δημαρόγκωνα. «Το μάθημά του είχε τεράστια συμμετοχή, τόση που προκάλεσε τη ζήλια καθηγητών που δίδασκαν φιλοσοφία. Άρχισαν οι καταγγελίες και ο τότε υπουργός Παιδείας Γιώργος Ράλλης αποφάσισε ότι δεν ήθελε να ‘ρίξει στα πρόβατα το λύκο’, όπως είπε. Βρήκαν ως πρόσχημα το ότι δεν είχε κάνει τη στρατιωτική του θητεία και τον έδιωξαν!» μας λέει. Ήταν το τρίτο του κυνηγητό. Το πρώτο επί δικτατορίας Μεταξά, το δεύτερο από το ΚΚΕ, από το οποίο διαγράφηκε, και το τρίτο επί μεταπολίτευσης. Με την «απόλυσή» του από το Πανεπιστήμιο Πατρών, αφιερώθηκε στο «Πανελλήνιο Πολιτιστικό Κίνημα». «Όποιος σύλλογος τον καλούσε πήγαινε. Γυρίσαμε όλη την Ελλάδα. Πίστευε ότι θα μπορούσε αυτή η πολιτιστική κίνηση να γίνει και κίνημα» μας λέει η κ. Χατζή. Από τα Γιάννενα δεν τον κάλεσε κανένας σύλλογος.
Για αυτό και η κίνηση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων να τιμήσει τον Δημήτρη Χατζή έχει ιδιαίτερη σημασία για την κα Χατζή. «Ήρθα παρότι η μητέρα μου είναι βαριά άρρωστη στο νοσοκομείο της Κέρκυρας. Θεώρησα ότι πρόκειται για μια διαφορετική στάση εκ μέρους του Πανεπιστημίου. Ίσως οι άνθρωποι να κάνουν πάντα τη διαφορά. Πριν πεθάνει ο Τάκης είπε σε έναν φίλο του που ήρθε να τον αποχαιρετήσει ότι ‘αυτό που λάτρεψα στη ζωή και το θεώρησα πιο σημαντικό από οτιδήποτε άλλο ήταν να γνωρίζω ανθρώπους’».
Κατά τη συζήτησή μας, η κ. Χατζή δεν έπαψε να μιλάει για το έργο του γιαννιώτη πεζογράφου. «Δούλευε πολύ τα βιβλία του, όπως η θάλασσα τις πέτρες. Για να πάρει την τελική του μορφή ‘Το διπλό βιβλίο’, το έγραψε 17 φορές. Εκτιμά δε ότι «η ιστορία του επιφύλαξε δίκαιη μοίρα. Ο βασικός κορμός του έργου του ακολούθησε τον δικό του δρόμο και έγινε κλασικό. Πιστεύω ότι το μικρό του έργο θα διατρέχει την ιστορία της μνήμης μας και της ελληνικής ιστορίας και θα μας προσπερνά διαρκώς».
http://www.agon.gr