Το Ράβενσμπρουγκ ήταν το μεγαλύτερο γυναικείο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ανάμεσα στις κρατούμενες ήταν και πολλές Ελληνίδες. Στη μνήμη τους έγινε χθες εκδήλωση με αφορμή τα 65 χρόνια από την απελευθέρωση του στρατοπέδου.Στο Ράβενσμπρουγκ, που βρίσκεται 100χλμ. βορείως του Βερολίνου, υπολογίζεται ότι κρατήθηκαν συνολικά 135.000 γυναίκες και 20.000 άνδρες απ' όλη την Ευρώπη. Στις 30 Απριλίου του 1945 απελευθερώθηκε το στρατόπεδο από τον Κόκκινο Στρατό.
Η χθεσινή τελετή άρχισε με την ανάγνωση των ονομάτων Ελλήνων κρατουμένων του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Ράβενσμπρουκ. Περίπου 300 ονόματα είναι γνωστά, άλλα 700 παραμένουν άγνωστα, επειδή έχουν καταστραφεί οι καταστάσεις κρατουμένων.
Τα ονόματα των φυλακισμένων διαβάζονται από τις Ελληνίδες και τους Έλληνες αλλά και τους φίλους τους Γερμανούς που έχουν έρθει μαζί τους από το Βερολίνο για να συμμετάσχουν στην εκδήλωση μνήμης.
«Χρέος να μεταφέρουμε αυτά που ξέρουμε στις επόμενες γενιές»
Την πρωτοβουλία για την τελετή μνήμης των κρατουμένων Ελληνίδων και Ελλήνων είχε μια ομάδα γυναικών γύρω από το Διαπολιτιστικό Κέντρο του Βερολίνου «Το Σπίτι». Πρόκειται για την 4η τελετή που διοργανώνουν τα τελευταία δέκα χρόνια. Φέτος οι συμμετέχοντες είναι περισσότεροι από κάθε άλλη φορά – γύρω στα 80 άτομα.
Γιατί αναλαμβάνουν αυτήν την πρωτοβουλία μας λέει η Ελένη Βίνκελ, μέλος της ομάδας γυναικών του Βερολίνου: «Κατ’ αρχάς είναι συναισθηματικοί οι λόγοι... Το θεωρούμε όμως και χρέος μας απέναντι σ’ αυτούς που μαρτύρησαν σε αυτό το στρατόπεδο. Είναι χρέος μας να μεταφέρουμε αυτά που ξέρουμε στην επόμενη γενιά... Σήμερα είχαμε την ευχαρίστηση να δούμε νέους ανθρώπους: προέρχονται από τον ακαδημαϊκό χώρο, είναι καθηγητές, γιατροί, αλλά και γυναίκες της πρώτης γενιάς των ‘γκασταρμπάιτερ’, που παρότι έχουν προβλήματα υγείας, έκαναν αυτό το ταξίδι.»
Πολύ πιο δύσκολο να έρθουν στο Ράβενσμπρουκ ήταν για τους επιζώντες. Ορισμένους δεν τους επέτρεψε η υγεία τους, τους περισσότερους όμως τους εμπόδισε το χάος των αερομεταφορών, λόγω της ηφαιστειακής σκόνης.
Ορισμένες από τις γυναίκες κατάφεραν και ήταν πάλι εκεί. Η επιθυμία τους να υπογραμμίσουν με την παρουσία τους το «ποτέ πια στρατόπεδα συγκέντρωσης» είναι ισχυρότερη από τις μνήμες για όσα έζησαν στο κολαστήριο αυτού του στρατοπέδου: την πείνα, τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις, τα ιατρικά πειράματα, την εξαντλητική εργασία σε βιομηχανικές μονάδες των εταιρειών Siemens και Heingel, το εξευτελισμό συντροφισσών τους στο πορνείο του στρατοπέδου (βλ. αναλυτικά άρθρο της DW στις 27.1.2010). Τα δύο τρίτα των φυλακισμένων γυναικών βρήκαν το θάνατο: 92.000.
Σε όλα αυτά αναφέρθηκε στην ομιλία του ο Ματίας Πλάτσεκ, πρωθυπουργός του κρατιδίου του Βρανδεμβούργου, όπου βρίσκεται το Ράβενσμπρουκ υπογραμμίζοντας ότι είναι ευγνώμων για την παρουσία των επιζώντων γιατί: «Όποιος έχει υποστεί σε αυτό το χώρο ψυχικά και σωματικά τραύματα και βρίσκεται σήμερα ανάμεσά μας για να τα θυμηθεί, δείχνει μεγάλη δύναμη. Χρειάζεται μεγάλο κουράγιο για να επιστρέψει κανείς σε αυτό το παρελθόν, να βρει τις λέξεις για αυτό που έχει υποστεί και να τις προφέρει.»
Τραγουδώντας την ‘Ψαροπούλα’ ξεπερνούσαν τους εξευτελισμούς και τα βασανιστήρια
Γύρω στους 200 πρώην κρατουμένους είχαν δηλωθεί ότι θα έρθουν. Λόγω του νέφους της ηφαιστειακής τέφρας ήρθαν τελικά μόλις οι μισοί. Σε αντίθεση με άλλες φορές δεν ήρθε φέτος καμία από τις άλλοτε φυλακισμένες Ελληνίδες. Όμως, δεν έχουν ξεχαστεί.
Η ομάδα των Ελλήνων και Γερμανών που ήρθαν από το Βερολίνο κατέθεσε στεφάνι στη μνήμη τους, διάβασαν τα ονόματά τους και ο επιτετραμμένος της Ελληνικής Πρεσβείας, Ευθύμιος Ευθυμιάδης δήλωσε πως σε τέτοιες επετείους «σημαντικό είναι όχι μόνο να θυμόμαστε τους ανθρώπους που υπέφεραν αλλά και σκοτεινές πλευρές της ευρωπαϊκής ιστορίας, τις οποίες αφήσαμε πίσω μας, ώστε έτσι να εκτιμούμε περισσότερο το κοινό οικοδόμημα, την ΕΕ, στην επιτυχία του οποίου όλοι πρέπει να συμβάλουμε.»
Όπως θυμάται η πρώην κρατούμενη του Ράβενσπρουκ Μαρία Τσισκάκη-Γαλιατσάτου στο βιβλίο της «Ελληνίδες σε ναζιστικά στρατόπεδα», σε στιγμές μεγάλης απογοήτευσης και κατάθλιψης οι κρατούμενες τραγουδούσαν σκοπούς της πατρίδας. Αυτό τους είχε βοηθήσει, θυμάται η Μαρία Τσισκάκη-Γαλιατσάτου, «να ξεπεράσουν τους εξευτελισμούς και τα βασανιστήρια με το κεφάλι ψηλά.»
Φαίνεται ίσως παράξενο, αλλά το αγαπημένο τραγούδι των Ελληνίδων, που σχεδόν όλες τους είχαν μεταφερθεί στο Ράβενσμπρουκ, επειδή συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση, ήταν η «Ψαροπούλα». Αυτό το τραγούδι ακούστηκε χθες ξανά στο στρατόπεδο συγκέντρωσης από την ελληνογερμανική χορωδία του Βερολίνου ‘Πολυφωνία’.
dw-world.de
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου