Η φιλοσοφία της «σωτηρίας»

Ο Εμβέρ Χότζα και το αλβανικό θαύμα: Η «ιστορική φούσκα» της διπλανής μας πόρτας είναι για μας η πιο κοντινή βίωση της ουτοπίας που περιγράφει ο Τζον Γκρέι

«Η αποκαλυπτική σκέψη είναι σαφώς η χειρότερη δυνατή νοσταλγία» Αdam Ρhillips, ψυχαναλυτής Oόρος «Μαύρη Λειτουργία», ιστορικά, περιγράφει την παρωδία αντιστροφής της χριστιανικής λειτουργίας από το «Βlack Sabbath» των μαγισσών του Μεσαίωνα. Ωστόσο το βιβλίο που συνέγραψε ο πρώην καθηγητής πολιτικής επιστήμης της Οξφόρδης και νυν επίτιμος καθηγητής ευρωπαϊκής διανόησης του London School of Εconomics, Τζον Γκρέι (John Gray), πηγαίνει πολύ πιο μακριά από την εξιχνίαση παγανιστικών τελετών. Κατά κάποιον τρόπο, το ταξίδι της νυν καταγεγραμμένης σκέψης του Γκρέι ξεκίνησε με μία «αποκάλυψη»: Ηταν η πτώση του σοβιετικού μπλοκ, το 1989, και η δημοσίευση του έργου του Φουκουγιάμα «Το τέλος της Ιστορίας» που ξύπνησαν μέσα του το ερώτημα αν όντως η ιστορία της ανθρωπότητας ακολουθεί προκαθορισμένο μοτίβο. Αναζητώντας την απάντηση, «ακτινογράφησε» κάθε δοξασία, ιδεολογία ή κοσμοθεώρηση που υπόσχεται χτίσιμο μιας «τέλειας κοινωνίας», βίωση μιας «ουτοπίας», «ολοκλήρωση» ή και «θεοποίηση» του ανθρώπου
Τα συμπεράσματα που εξήγαγε από αυτή την «ιατροδικαστική εξέτασή τους» περιλαμβάνονται στις απολαυστικά γραμμένες σελίδες των έξι κεφαλαίων του βιβλίου του. Αρχίζει με τον «Θάνατο της ουτοπίας», όπου περιγράφει τα ολοκληρωτικά κινήματα που γεννήθηκαν ως τη λήξη του 20ού αιώνα. Συνεχίζει με «Διαφωτισμό και τρομοκρατία στον 20ό αιώνα», για να περάσει στο πώς «Η ουτοπία γίνεται κυρίαρχη τάση». Εξειδικεύεται στον «Εξαμερικανισμό της Αποκάλυψης» για να φτάσει στους «Ενοπλους ιεραπόστολους» και καταλήγει με τις σκέψεις του για «Μετά την Αποκάλυψη».

Αρχίζοντας την ανάγνωση αυτού του βιβλίου, μην ξεγελαστείτε από το ιστοριογραφικό ύφος του Γκρέι, ούτε από τη βελούδινα άψογη μετάφρασή του στα ελληνικά: Η συνέχεια επιφυλάσσει καταλυτικές αποδομήσεις πολλών «πιστεύω» των αναγνωστών. Ο Γκρέι σφυροκοπάει ανελέητα κάθε ονείρωξη σωτηρίας, είτε αυτή ερείζεται σε θρησκευτικά δόγματα είτε σε ιδεολογικά μανιφέστα. Και το κάνει με στιβαρά επιχειρήματα και παραπομπές σε ιστορικές καταγραφές. Μάλιστα, προς υπεράσπισή τους, παραθέτει στο τέλος κάθε κεφαλαίου τις αντίστοιχες σημειώσεις και βιβλιογραφικές αναφορές, όπως θα έκανε και σε μία επιστημονική ανακοίνωση.

Τα επιχειρήματα λογικής που χρησιμοποιεί ο Γκρέι είναι τόσο πειστικά που τελειώνεις το βιβλίο συγκλονισμένος. Ξεκοκαλίστε το. Βάζει πολλά πράγματα στη θέση τους και χαρίζει πνευματική ισορροπία.
tovima