Θέσεις Δήμου Φαναρίου αναφορικά με το προσχέδιο νόμου του προγράμματος «Καλλικράτης»
Ένας από τους βασικότερους ενδογενείς παράγοντες υστέρησης της ελληνικής οικονομίας είναι οι διαρθρωτικές ανεπάρκειες του δημόσιου τομέα. Παρά το γεγονός ότι στη χώρα μας έχουν εισρεύσει σημαντικά κεφάλαια τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να πετύχει τους επιθυμητούς ρυθμούς οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Το πρόβλημα αυτό είναι σήμερα περισσότερο έντονο παρά ποτέ, καθώς η ελληνική οικονομία μπαίνει σε ύφεση, με την ανεργία και τη φτώχεια να επεκτείνονται σε σημαντικό μέρος του πληθυσμού
Οι συνθήκες που επικρατούν και οι συσσωρευμένες παθογένειες στη Δημόσια Διοίκηση καθιστούν επιτακτική την επιχειρούμενη με το σχέδιο Καλλικράτης μεταρρύθμιση, όπως άλλωστε από χρόνια την οραματίστηκε και τη σχεδίασε η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Όλες οι δυνάμεις του τόπου συνηγορούν σε αυτό. Η επιχειρούμενη μεταρρύθμιση στοχεύει αφενός στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών. Η συγκεντρωτική δομή της διοίκησης, η συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στα υπουργεία και η επικάλυψη αρμοδιοτήτων και λειτουργιών, αποσπούν σημαντική ενέργεια και πόρους τόσο από τους πολίτες, όσο και από την ίδια τη διοίκηση. Ο έτερος βασικός στόχος της μεταρρύθμισης είναι να προσδώσει μια αναπτυξιακή διάσταση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δη στους Δήμους. Οι περισσότεροι Δήμοι της χώρας αδυνατούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην υλοποίηση αναπτυξιακών πολιτικών, καθώς δεν έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, παρουσιάζουν ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή τους και σημαντικά κενά στο ανθρώπινο δυναμικό τους. Από την υλοποίηση των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης έχουν διαπιστωθεί στην πράξη οι περιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες της συντριπτικής πλειοψηφίας των Δήμων, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στα πλαίσια του ΕΣΠΑ: μόλις 212 οργανισμοί σε σύνολο 1.034 Δήμων και Κοινοτήτων διαθέτουν Διαχειριστική Επάρκεια για την εκμετάλλευση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων του ΕΣΠΑ.
Το παρόν κείμενο συνοψίζει τις θέσεις του Δήμου Φαναρίου σχετικά με το προσχέδιο νόμου του Καλλικράτη, το οποίο έχει τεθεί σε Δημόσια Διαβούλευση. Χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο εκφράζονται οι θέσεις σχετικά με τη χωροθέτηση των νέων Δήμων, ενώ ακολούθως γίνεται μια αποτίμηση του συνόλου της προτεινόμενης μεταρρύθμισης σε σχέση με τους στόχους και τις προσδοκίες του Δήμου Φαναρίου, αλλά και του αυτοδιοικητικού χώρου γενικότερα, όπως αυτός εκφράζεται μέσα από τα συνέδρια της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος.
2. Η χωροθέτηση των νέων Δήμων
Ο Δήμος Φαναρίου αποτελεί έναν από τους ισχυρούς Δήμους στο σημερινό τοπίο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ά βαθμού, τόσο στην Περιφέρεια της Ηπείρου όσο και στο σύνολο της χώρας. Αποτελεί κατά την άποψή μας, πρότυπο οργάνωσης για τους Καποδιστριακούς Δήμους. Η άποψη αυτή δικαιολογείται από τα όσα έχουν πετύχει οι Δημοτικές Αρχές, από την συγκρότηση του Δήμου το 1999 μέχρι και σήμερα:
1. Ο Δήμος Φαναρίου έχει οργανωμένη Τεχνική και Οικονομική Υπηρεσία, Τμήμα Προγραμματισμού, Νομική Υποστήριξη, καθώς και Πολεοδομία.
2. Διαθέτει υπηρεσία ύδρευσης με συνεργεία ύδρευσης και καθαρισμού.
3. Διαθέτει μηχανήματα έργων και εκτελεί πολλά έργα χωρίς εξωτερικούς εργολάβους.
4. Στο προσωπικό του περιλαμβάνονται 15 επιστήμονες ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης (9 μηχανικοί, 2 οικονομολόγοι, 1 γεωπόνος και 3 απόφοιτοι ΤΕΙ). Επίσης, στο προσωπικό της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών συγκαταλέγεται και περιβαλλοντολόγος, ο οποίος επιμελείται το μείζον θέμα της περιβαλλοντολογικής αδειοδότησης των έργων που εκτελεί ο Δήμος.
5. Οι υπηρεσίες είναι εξοπλισμένες με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, GPS ακριβείας και το απαραίτητο λογισμικό για κάθε λειτουργία.
6. Ο Δήμος Φαναρίου είναι ο πρώτος Καποδιστριακός Δήμος στην Περιφέρεια Ηπείρου και ενδεχομένως και στην Ελλάδα, που έλαβε πιστοποίηση για έργα του ΕΣΠΑ. Μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί 212 Δήμοι σε σύνολο 1.034 πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α., δηλαδή μόλις ένας στους πέντε Δήμους.
7. Υλοποιεί και σχεδιάζει πολλά έργα, μεταξύ των οποίων και η Σύνδεση του Καναλλακίου με την Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, προϋπολογισμού 8.150.000,00€. Το έργο αυτό είναι το πρώτο στην Ήπειρο, του οποίου οι λογαριασμοί πληρώνονται από το ΕΣΠΑ.
8. Είναι ο έκτος μεγαλύτερος Δήμος σε πληθυσμό στην Ήπειρο, σε σύνολο 76 πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α., ενώ αποτελεί και έναν από τους πρώτους Δήμους στην Ελλάδα που έχει θεσμοθετημένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
9. Δεν έχει πάρει κανενός είδους δάνειο και ως εκ τούτου είναι από τους λίγους Δήμους στην Ελλάδα που διαθέτει πιστωτικό υπόλοιπο στα ταμεία του.
Η έδρα του Δήμου, το Καναλλάκι, αποτελεί ένα από τα σημαντικά οικιστικά κέντρα του νομού Πρέβεζας. Στο Καναλλάκι λειτουργούν πάρα πολλές επιχειρήσεις και δραστηριοποιείται πλήθος ελευθέρων επαγγελματιών, συνεπικουρούμενοι από την αναπτυξιακή διάσταση που έχει ο Δήμος, με βάση τις σημαντικές πηγές φυσικού πλούτου που διαθέτει, τα αξιοθέατα και τις τοποθεσίες τουριστικού ενδιαφέροντος. Πιο συγκεκριμένα:
• Στο Καναλλάκι δραστηριοποιείται πλήθος ελευθέρων επαγγελματιών, όπως πολιτικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι και ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, αρχιτέκτονες, οικονομολόγοι, λογιστές και γιατροί. Η δραστηριότητά τους δεν περιορίζεται στα όρια του Δήμου, αλλά επεκτείνεται και σε γειτονικούς Δήμους, όπως ο Δήμος Πάργας, ο Δήμος Ζαλόγγου, ο Δήμος Μαργαριτίου.
• Λειτουργούν επιχειρήσεις όπως βιοτεχνίες επεξεργασίας μαρμάρου, παραγωγής σκυροδέματος, επεξεργασίας ξύλου, βιοτεχνίες αλουμινοκατασκευών, οικοδομικές επιχειρήσεις και άλλες, των οποίων η δράση επεκτείνεται και εκτός του νομού της Πρέβεζας.
• Η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή είναι σημαντική, και δίνει εργασία σε παρεμφερείς επιχειρήσεις, όπως ξηραντήρια, εμπορικές επιχειρήσεις αγροτικών εφοδίων και άλλες. Επιγραμματικά αναφέρουμε ότι στο Δήμο Φαναρίου δραστηριοποιούνται περίπου 1500 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις με ζωικό κεφάλαιο άνω των 9000 ΜΖΚ. Ο Δήμος Φαναρίου προσφέρει το 20% του βόειου κρέατος, το 19% του πρόβειου γάλακτος, το 17% του αίγιου κρέατος και το 19% του αίγιου γάλακτος του Νομού Πρέβεζας. Όσον αφορά την γεωργία αναφέρουμε ότι περιλαμβάνει το 1/3 της καλλιεργούμενης έκτασης και το 1/3 των αροτραίων καλλιεργιών του Νομού.
• Οι παραλιακοί οικισμοί Λούτσας και Αμμουδιάς αποτελούν δύο από τους πιο εμπορικούς τουριστικούς προορισμούς της Ηπείρου, συμβάλλοντας στην τοπική ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σε συνδυασμό με τα μεγάλα έργα που έχουν υλοποιηθεί ή σχεδιάζονται, όπως η Εγνατία Οδός, το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και η σύνδεση της Εγνατίας με την παραλιακή Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, αλλά και τα έργα υποδομής που έχουν υλοποιήσει ή προωθούν οι Δημοτικές Αρχές από το 1999 έως σήμερα στους οικισμούς αυτούς, οι προοπτικές που διανοίγονται για την αξιοποίηση του τουριστικού προϊόντος είναι φανερές.
• Το Νεκρομαντείο, πλησίον του οικισμού του Μεσοποτάμου, αποτελεί αρχαίο μνημείο παγκοσμίου φήμης, το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες κόσμου κάθε έτος. Ο ποταμός Αχέροντας που ρέει πλησίον του, είναι και αυτός παγκοσμίως γνωστός καθώς αναφέρεται στην Ομήρου Οδύσσεια, κείμενο που διδάσκεται σε πάρα πολλά σχολεία ανά τον κόσμο. Αποτελεί δε ο Αχέροντας, πηγή ζωής και φυσικού κάλλους. Ταυτόχρονα συνιστά και έναν τουριστικά αξιοποιήσιμο προορισμό, τόσο για τον οικισμό της Αμμουδιάς, στις όχθες του οποίου είναι κτισμένος, όσο και για τον οικισμό του Βουβοποτάμου, κτισμένο κοντά στις πηγές του κάτω ρου του Αχέροντα, οι οποίες αποτελούν μοναδικό τόπο αναψυχής.
• Η Μυκηναϊκή Ακρόπολη της Εφύρας στον οικισμό του Μεσοποτάμου αλλά και η Αρχαία Πανδοσία, στο Καστρί, είναι αρχαιολογικοί χώροι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και σε συνδυασμό με το Νεκρομαντείο δημιουργούν μια ενότητα αρχαιολογικών μνημείων τα οποία προσελκύουν πλήθος επισκεπτών κάθε χρόνο.
• Επίσης, το Βυζαντινό Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, στο τοπικό διαμέρισμα Κυψέλης του Δήμου Φαναρίου, του οποίου η κατασκευή χρονολογείται στα τέλη του 13ου αιώνα, αποτελεί θρησκευτικό μνημείο ιδιαίτερης σημασίας και κάλους, όχι μόνο για τον Δήμο Φαναρίου αλλά και για ολόκληρο το Νομό Πρέβεζας
• Το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, σε μικρή απόσταση από το Καναλλάκι, στο εσωτερικό του οποίου υπάρχει ο τάφος της Αγίας και δίπλα του η πέτρα πάνω στην οποία μαρτύρησε. Δέχεται πάρα πολλούς επισκέπτες σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, καθώς η Αγία Παρασκευή είναι από τις μεγάλες και πιο γνωστές Αγίες της Εκκλησίας μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Καναλλάκι δεν αποτελεί ένα οικιστικό κέντρο, που σφύζει από ζωή μόνο τους θερινούς μήνες. Φυσικά η κίνηση κατά τους μήνες αυτούς πολλαπλασιάζεται. Ωστόσο, ο πληθυσμός του παραμένει ενεργός και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οι περίπου 5.000 μόνιμοι κάτοικοι του οικισμού, τα δύο λύκεια (γενικό και επαγγελματικό) που δέχονται μαθητές και από άλλους Δήμους, τα δύο γυμνάσια και τα ακόμα περισσότερα δημοτικά σχολεία, το Κέντρο Υγείας και η Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, τα κέντρα διασκέδασης που προσελκύουν και δημότες άλλων Δήμων, οι αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, οι οικοδομικές εργασίες και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, δραστηριοποιούνται και εκτός της θερινής περιόδου, συγκρατώντας τον πληθυσμό. Εν ολίγοις, υπάρχουν σημαντικές αναπτυξιακές προοπτικές, οι οποίες υποστηρίζονται ενεργά από τη Δημοτική Αρχή.
Η χωροθέτηση των ορίων των νέων Δήμων έχει συμφωνηθεί να γίνει με αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία έχει προτείνει η ΚΕΔΚΕ βάσει των μελετών του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης και έχει υιοθετήσει το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Συγκεκριμένα, ορίσθηκαν επτά κατηγορίες κριτηρίων:
1. Πληθυσμιακά
2. Κοινωνικά
3. Οικονομικά
4. Γεωγραφικά
5. Αναπτυξιακά
6. Πολιτιστικά - Ιστορικά και
7. Χωροταξικά κριτήρια.
Με βάση τα κριτήρια αυτά, τα οποία αναλύονται περαιτέρω σε σχετική μελέτη του ΙΤΑ (επί παραδείγματι συγκεκριμένα γεωγραφικά κριτήρια είναι οι νέες ενότητες να έχουν συμπαγές σχήμα, η προσβασιμότητα μεταξύ των ενοτήτων και τα διαθέσιμα δίκτυα υποδομών), θεωρούμε ότι είναι σωστή η πρόταση του προσχεδίου νόμου για τη συνένωση των Δήμων Φαναρίου και Πάργας. Οι συσχετισμοί των δύο Δήμων είναι αρκετοί: οικονομικές σχέσεις, κοινωνικές δομές, προσβασιμότητα, πληθυσμιακή πυκνότητα, δομή απασχόλησης, οικονομική βιωσιμότητα, δίκτυα υποδομών. Για παράδειγμα, υπάρχει έτοιμη μελέτη υδροδότησης του Δήμου Πάργας από τις πηγές της Κορώνης του Δήμου Φαναρίου, η υλοποίηση της οποίας αποτελεί πάγια επιθυμία και των δύο Δήμων. Το γεγονός ότι μεταξύ του Δήμου Πάργας και του Δήμου Φαναρίου υπάρχει μικρή εδαφική ασυνέχεια δεν αποτελεί λόγο μη συνένωσης, καθώς στα κριτήρια των συνενώσεων προβλέπεται ρητά η διατήρηση των ορίων των υπαρχόντων Νομών. Συν τοις άλλοις, οι σχετικές αποστάσεις είναι πολύ μικρές.
Όσον αφορά την έδρα του Δήμου, επίσης αναγνωρίζουμε την ορθότητα της πρότασης του προσχεδίου νόμου. Πράγματι, δεν θα μπορούσε η έδρα να είναι άλλη από το Καναλλάκι, εάν εξεταστούν οι πιθανές επιλογές με ορθολογικά κριτήρια. Αποτελεί ζωντανό οικισμό και κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι τοποθετημένο κεντρικά και προσβάσιμο εύκολα (χάρη και στην οδική αρτηρία που κατασκευάζει ο Δήμος Φαναρίου προϋπολογισμού 8.150.000,00€), συνιστά σχολικό, εμπορικό, επαγγελματικό και επιχειρηματικό κέντρο σε όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ η πληθυσμιακή του βαρύτητα είναι υπερδιπλάσια έναντι του οικισμού της Πάργας. Με το εκλογικό σύστημα και την πληθυσμιακή αναλογία των δύο Δήμων, τα 2/3 των Δημοτικών Συμβούλων θα εκλέγονται από την περιφέρεια του Δήμου Φαναρίου, γεγονός που συνηγορεί υπέρ της διατήρησης του Καναλλακίου ως έδρας. Διαθέτει Δημαρχιακό Μέγαρο και εγκαταστάσεις στέγασης μηχανημάτων καθώς και πλήρεις υπηρεσίες. Διαθέτει Κέντρο Υγείας και Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία για την εξυπηρέτηση των δημοτών του Δήμου Φαναρίου αλλά και όμορων τοπικών διαμερισμάτων άλλων δήμων.
Αναφορικά με το όνομα του νέου Δήμου, κατόπιν συζήτησης που έλαβε χώρα στο Δημοτικό Συμβούλιο, διαφωνούμε με την πρόταση ο νέος Δήμος να ονομαστεί Δήμος Πάργας. Δεν διαφωνούμε με την τουριστική αναγνωρισιμότητα του ονόματος, ωστόσο δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως ιστορικότερο του ονόματος Αχέροντας. Ως ποταμός, ο Αχέροντας υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων και είναι παγκοσμίως γνωστός, λόγω των ιστορικών αναφορών στο όνομα αυτό. Χαρακτηρίζει δε τον Δήμο Φαναρίου, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του ποταμού καθώς και οι πηγές του κάτω ρου και οι εκβολές του βρίσκονται εντός της εδαφικής περιφέρειας του Δήμου μας. Αποτελεί μοναδική πηγή φυσικού κάλλους αλλά και σημαντικότατο τουριστικό προορισμό (πηγές Αχέροντα, παραλιακός οικισμός Αμμουδιάς).
Πέρα όμως από τα στοιχεία της ιστορικότητας και της αναγνωρισιμότητας που τον χαρακτηρίζουν, ο ποταμός Αχέροντας αποτελεί και το σημαντικότερο στοιχείο το οποίο μας χαρακτηρίζει και το οποίο προσδιορίζει την ταυτότητα της περιοχής μας αλλά και του καθενός μας ξεχωριστά.
Η πρόταση του Δήμου Φαναρίου λοιπόν είναι, ο νέος Δήμος να ονομαστεί Δήμος Αχέροντος και Πάργας.
Κατά τον τρόπο αυτό αίρεται και η αδικία η οποία είχε συντελεσθεί εις βάρος του Δήμου μας, με το να δοθεί η ονομασία, ως «Δήμος Αχέροντα» στον όμορο Δήμο του Νομού Θεσπρωτίας με έδρα το Γαρδίκι. Το «κλεψίτυπον» του ονόματος, γιατί περί αυτού πρόκειται, που δόθηκε, ακύρωνε στην ουσία την ιστορικότητα της περιοχής μας και την αναγνωρισιμότητα της παγκοσμίως, δεδομένου ότι ο ποταμός Αχέροντας αποτελεί συστατικό, «εκ των ων ουκ άνευ», της ίδιας της ύπαρξης μας.
Επιπλέον η διπλή ονομασία την οποία προτείνουμε για την ονομασία του νέου Δήμου αφ’ ενός μεν, δεν αντιβαίνει στις αρχές του Σχεδίου Νόμου αφού έχει υιοθετηθεί για το σύνολο σχεδόν των δήμων που συνενώνονται στο Νομό Αττικής αλλά και σε κάποιους δήμους του Νομού Θεσσαλονίκης, αφετέρου δε, δεν ακυρώνει την ήδη προτεινόμενη ονομασία, αλλά την συμπληρώνει με την προσθήκη ενός συστατικού στοιχείου το οποίο χαρακτηρίζει την περιοχή του Δήμου Φαναρίου και συνεισφέρει ουσιαστικά στην αναγνωρισιμότητα του νέου Δήμου που δημιουργείται.
Λαμβανομένου υπ’ όψιν του γεγονότος ότι, το Δημοτικό Συμβούλιο Πάργας, διαφωνεί εξ’ ολοκλήρου στο να δοθεί η ονομασία «Δήμος Πάργας» στον υπό σύσταση νέο Δήμο, η πρόταση μας και ρεαλιστική είναι και δεν υπηρετεί καμία σκοπιμότητα άλλη, πέραν του γεγονότος ότι συναποδέχεται την δυναμική της συμβολής των συνενούμενων Δήμων.
3. Επί των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου
Υποστηρίζουμε και υιοθετούμε τις θέσεις που έχει διακηρύξει η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οργανικό τμήμα της συνολικής Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης. Δεν μπορεί να υλοποιηθεί ως απλώς ένας νέος νόμος και μια νέα χωροθέτηση των Δήμων, αλλά πρέπει να συνοδευτεί από Πρόγραμμα Εφαρμογής της Μεταρρύθμισης με διασφαλισμένους οικονομικούς πόρους. Επ’ αυτού, σημειώνεται ότι στο προσχέδιο δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου υποστήριξης του Καλλικράτη, του προγράμματος ΕΛΛ.Α.Δ.Α., με 4 δις. Ευρώ, αλλά παραπέμπεται σε εξουσιοδοτική διάταξη.
Επίσης η μεταφορά των νέων αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδευτεί από τους αντίστοιχους πόρους, αλλά και επιπλέον πόρους για την επίλυση των συσσωρευμένων οικονομικών προβλημάτων που υπάρχουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πρέπει να τροποποιηθεί το νομοσχέδιο ώστε να συμπεριλάβει τις διεκδικήσεις της ΚΕΔΚΕ (φόρος παρεπιδημούντων, λειτουργικό κόστος μεταφερόμενων αρμοδιοτήτων, οδικά δίκτυα κ.α.), συνολικού ύψους 710 εκ. ευρώ.
Η αναγκαιότητα της μεταρρύθμισης είναι πρόδηλη, ωστόσο η επιτυχία της θα κριθεί από τον βαθμό κατά τον οποίο πράγματι θα αναβαθμιστεί η καθημερινότητα του πολίτη και θα ενισχυθεί η επαγγελματική δράση και η επιχειρηματικότητα. Αναγκαία προϋπόθεση επιτυχίας της μεταρρύθμισης είναι η ενσωμάτωση των παρατηρήσεων της ΚΕΔΚΕ στο νομοσχέδιο, καθώς είναι ο φορέας εκείνος ο οποίος καλύτερα από όλους γνωρίζει τις ανάγκες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού.
Οι συνθήκες που επικρατούν και οι συσσωρευμένες παθογένειες στη Δημόσια Διοίκηση καθιστούν επιτακτική την επιχειρούμενη με το σχέδιο Καλλικράτης μεταρρύθμιση, όπως άλλωστε από χρόνια την οραματίστηκε και τη σχεδίασε η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Όλες οι δυνάμεις του τόπου συνηγορούν σε αυτό. Η επιχειρούμενη μεταρρύθμιση στοχεύει αφενός στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων των πολιτών. Η συγκεντρωτική δομή της διοίκησης, η συγκέντρωση αρμοδιοτήτων στα υπουργεία και η επικάλυψη αρμοδιοτήτων και λειτουργιών, αποσπούν σημαντική ενέργεια και πόρους τόσο από τους πολίτες, όσο και από την ίδια τη διοίκηση. Ο έτερος βασικός στόχος της μεταρρύθμισης είναι να προσδώσει μια αναπτυξιακή διάσταση στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δη στους Δήμους. Οι περισσότεροι Δήμοι της χώρας αδυνατούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στην υλοποίηση αναπτυξιακών πολιτικών, καθώς δεν έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, παρουσιάζουν ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή τους και σημαντικά κενά στο ανθρώπινο δυναμικό τους. Από την υλοποίηση των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης έχουν διαπιστωθεί στην πράξη οι περιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες της συντριπτικής πλειοψηφίας των Δήμων, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στα πλαίσια του ΕΣΠΑ: μόλις 212 οργανισμοί σε σύνολο 1.034 Δήμων και Κοινοτήτων διαθέτουν Διαχειριστική Επάρκεια για την εκμετάλλευση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων του ΕΣΠΑ.
Το παρόν κείμενο συνοψίζει τις θέσεις του Δήμου Φαναρίου σχετικά με το προσχέδιο νόμου του Καλλικράτη, το οποίο έχει τεθεί σε Δημόσια Διαβούλευση. Χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο εκφράζονται οι θέσεις σχετικά με τη χωροθέτηση των νέων Δήμων, ενώ ακολούθως γίνεται μια αποτίμηση του συνόλου της προτεινόμενης μεταρρύθμισης σε σχέση με τους στόχους και τις προσδοκίες του Δήμου Φαναρίου, αλλά και του αυτοδιοικητικού χώρου γενικότερα, όπως αυτός εκφράζεται μέσα από τα συνέδρια της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος.
2. Η χωροθέτηση των νέων Δήμων
Ο Δήμος Φαναρίου αποτελεί έναν από τους ισχυρούς Δήμους στο σημερινό τοπίο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ά βαθμού, τόσο στην Περιφέρεια της Ηπείρου όσο και στο σύνολο της χώρας. Αποτελεί κατά την άποψή μας, πρότυπο οργάνωσης για τους Καποδιστριακούς Δήμους. Η άποψη αυτή δικαιολογείται από τα όσα έχουν πετύχει οι Δημοτικές Αρχές, από την συγκρότηση του Δήμου το 1999 μέχρι και σήμερα:
1. Ο Δήμος Φαναρίου έχει οργανωμένη Τεχνική και Οικονομική Υπηρεσία, Τμήμα Προγραμματισμού, Νομική Υποστήριξη, καθώς και Πολεοδομία.
2. Διαθέτει υπηρεσία ύδρευσης με συνεργεία ύδρευσης και καθαρισμού.
3. Διαθέτει μηχανήματα έργων και εκτελεί πολλά έργα χωρίς εξωτερικούς εργολάβους.
4. Στο προσωπικό του περιλαμβάνονται 15 επιστήμονες ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης (9 μηχανικοί, 2 οικονομολόγοι, 1 γεωπόνος και 3 απόφοιτοι ΤΕΙ). Επίσης, στο προσωπικό της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών συγκαταλέγεται και περιβαλλοντολόγος, ο οποίος επιμελείται το μείζον θέμα της περιβαλλοντολογικής αδειοδότησης των έργων που εκτελεί ο Δήμος.
5. Οι υπηρεσίες είναι εξοπλισμένες με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, GPS ακριβείας και το απαραίτητο λογισμικό για κάθε λειτουργία.
6. Ο Δήμος Φαναρίου είναι ο πρώτος Καποδιστριακός Δήμος στην Περιφέρεια Ηπείρου και ενδεχομένως και στην Ελλάδα, που έλαβε πιστοποίηση για έργα του ΕΣΠΑ. Μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί 212 Δήμοι σε σύνολο 1.034 πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α., δηλαδή μόλις ένας στους πέντε Δήμους.
7. Υλοποιεί και σχεδιάζει πολλά έργα, μεταξύ των οποίων και η Σύνδεση του Καναλλακίου με την Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, προϋπολογισμού 8.150.000,00€. Το έργο αυτό είναι το πρώτο στην Ήπειρο, του οποίου οι λογαριασμοί πληρώνονται από το ΕΣΠΑ.
8. Είναι ο έκτος μεγαλύτερος Δήμος σε πληθυσμό στην Ήπειρο, σε σύνολο 76 πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α., ενώ αποτελεί και έναν από τους πρώτους Δήμους στην Ελλάδα που έχει θεσμοθετημένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο.
9. Δεν έχει πάρει κανενός είδους δάνειο και ως εκ τούτου είναι από τους λίγους Δήμους στην Ελλάδα που διαθέτει πιστωτικό υπόλοιπο στα ταμεία του.
Η έδρα του Δήμου, το Καναλλάκι, αποτελεί ένα από τα σημαντικά οικιστικά κέντρα του νομού Πρέβεζας. Στο Καναλλάκι λειτουργούν πάρα πολλές επιχειρήσεις και δραστηριοποιείται πλήθος ελευθέρων επαγγελματιών, συνεπικουρούμενοι από την αναπτυξιακή διάσταση που έχει ο Δήμος, με βάση τις σημαντικές πηγές φυσικού πλούτου που διαθέτει, τα αξιοθέατα και τις τοποθεσίες τουριστικού ενδιαφέροντος. Πιο συγκεκριμένα:
• Στο Καναλλάκι δραστηριοποιείται πλήθος ελευθέρων επαγγελματιών, όπως πολιτικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι και ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, αρχιτέκτονες, οικονομολόγοι, λογιστές και γιατροί. Η δραστηριότητά τους δεν περιορίζεται στα όρια του Δήμου, αλλά επεκτείνεται και σε γειτονικούς Δήμους, όπως ο Δήμος Πάργας, ο Δήμος Ζαλόγγου, ο Δήμος Μαργαριτίου.
• Λειτουργούν επιχειρήσεις όπως βιοτεχνίες επεξεργασίας μαρμάρου, παραγωγής σκυροδέματος, επεξεργασίας ξύλου, βιοτεχνίες αλουμινοκατασκευών, οικοδομικές επιχειρήσεις και άλλες, των οποίων η δράση επεκτείνεται και εκτός του νομού της Πρέβεζας.
• Η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή είναι σημαντική, και δίνει εργασία σε παρεμφερείς επιχειρήσεις, όπως ξηραντήρια, εμπορικές επιχειρήσεις αγροτικών εφοδίων και άλλες. Επιγραμματικά αναφέρουμε ότι στο Δήμο Φαναρίου δραστηριοποιούνται περίπου 1500 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις με ζωικό κεφάλαιο άνω των 9000 ΜΖΚ. Ο Δήμος Φαναρίου προσφέρει το 20% του βόειου κρέατος, το 19% του πρόβειου γάλακτος, το 17% του αίγιου κρέατος και το 19% του αίγιου γάλακτος του Νομού Πρέβεζας. Όσον αφορά την γεωργία αναφέρουμε ότι περιλαμβάνει το 1/3 της καλλιεργούμενης έκτασης και το 1/3 των αροτραίων καλλιεργιών του Νομού.
• Οι παραλιακοί οικισμοί Λούτσας και Αμμουδιάς αποτελούν δύο από τους πιο εμπορικούς τουριστικούς προορισμούς της Ηπείρου, συμβάλλοντας στην τοπική ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σε συνδυασμό με τα μεγάλα έργα που έχουν υλοποιηθεί ή σχεδιάζονται, όπως η Εγνατία Οδός, το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και η σύνδεση της Εγνατίας με την παραλιακή Εθνική Οδό Πρέβεζας – Ηγουμενίτσας, αλλά και τα έργα υποδομής που έχουν υλοποιήσει ή προωθούν οι Δημοτικές Αρχές από το 1999 έως σήμερα στους οικισμούς αυτούς, οι προοπτικές που διανοίγονται για την αξιοποίηση του τουριστικού προϊόντος είναι φανερές.
• Το Νεκρομαντείο, πλησίον του οικισμού του Μεσοποτάμου, αποτελεί αρχαίο μνημείο παγκοσμίου φήμης, το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες κόσμου κάθε έτος. Ο ποταμός Αχέροντας που ρέει πλησίον του, είναι και αυτός παγκοσμίως γνωστός καθώς αναφέρεται στην Ομήρου Οδύσσεια, κείμενο που διδάσκεται σε πάρα πολλά σχολεία ανά τον κόσμο. Αποτελεί δε ο Αχέροντας, πηγή ζωής και φυσικού κάλλους. Ταυτόχρονα συνιστά και έναν τουριστικά αξιοποιήσιμο προορισμό, τόσο για τον οικισμό της Αμμουδιάς, στις όχθες του οποίου είναι κτισμένος, όσο και για τον οικισμό του Βουβοποτάμου, κτισμένο κοντά στις πηγές του κάτω ρου του Αχέροντα, οι οποίες αποτελούν μοναδικό τόπο αναψυχής.
• Η Μυκηναϊκή Ακρόπολη της Εφύρας στον οικισμό του Μεσοποτάμου αλλά και η Αρχαία Πανδοσία, στο Καστρί, είναι αρχαιολογικοί χώροι ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και σε συνδυασμό με το Νεκρομαντείο δημιουργούν μια ενότητα αρχαιολογικών μνημείων τα οποία προσελκύουν πλήθος επισκεπτών κάθε χρόνο.
• Επίσης, το Βυζαντινό Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, στο τοπικό διαμέρισμα Κυψέλης του Δήμου Φαναρίου, του οποίου η κατασκευή χρονολογείται στα τέλη του 13ου αιώνα, αποτελεί θρησκευτικό μνημείο ιδιαίτερης σημασίας και κάλους, όχι μόνο για τον Δήμο Φαναρίου αλλά και για ολόκληρο το Νομό Πρέβεζας
• Το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, σε μικρή απόσταση από το Καναλλάκι, στο εσωτερικό του οποίου υπάρχει ο τάφος της Αγίας και δίπλα του η πέτρα πάνω στην οποία μαρτύρησε. Δέχεται πάρα πολλούς επισκέπτες σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, καθώς η Αγία Παρασκευή είναι από τις μεγάλες και πιο γνωστές Αγίες της Εκκλησίας μας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Καναλλάκι δεν αποτελεί ένα οικιστικό κέντρο, που σφύζει από ζωή μόνο τους θερινούς μήνες. Φυσικά η κίνηση κατά τους μήνες αυτούς πολλαπλασιάζεται. Ωστόσο, ο πληθυσμός του παραμένει ενεργός και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οι περίπου 5.000 μόνιμοι κάτοικοι του οικισμού, τα δύο λύκεια (γενικό και επαγγελματικό) που δέχονται μαθητές και από άλλους Δήμους, τα δύο γυμνάσια και τα ακόμα περισσότερα δημοτικά σχολεία, το Κέντρο Υγείας και η Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία, τα κέντρα διασκέδασης που προσελκύουν και δημότες άλλων Δήμων, οι αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, οι οικοδομικές εργασίες και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, δραστηριοποιούνται και εκτός της θερινής περιόδου, συγκρατώντας τον πληθυσμό. Εν ολίγοις, υπάρχουν σημαντικές αναπτυξιακές προοπτικές, οι οποίες υποστηρίζονται ενεργά από τη Δημοτική Αρχή.
Η χωροθέτηση των ορίων των νέων Δήμων έχει συμφωνηθεί να γίνει με αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία έχει προτείνει η ΚΕΔΚΕ βάσει των μελετών του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης και έχει υιοθετήσει το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Συγκεκριμένα, ορίσθηκαν επτά κατηγορίες κριτηρίων:
1. Πληθυσμιακά
2. Κοινωνικά
3. Οικονομικά
4. Γεωγραφικά
5. Αναπτυξιακά
6. Πολιτιστικά - Ιστορικά και
7. Χωροταξικά κριτήρια.
Με βάση τα κριτήρια αυτά, τα οποία αναλύονται περαιτέρω σε σχετική μελέτη του ΙΤΑ (επί παραδείγματι συγκεκριμένα γεωγραφικά κριτήρια είναι οι νέες ενότητες να έχουν συμπαγές σχήμα, η προσβασιμότητα μεταξύ των ενοτήτων και τα διαθέσιμα δίκτυα υποδομών), θεωρούμε ότι είναι σωστή η πρόταση του προσχεδίου νόμου για τη συνένωση των Δήμων Φαναρίου και Πάργας. Οι συσχετισμοί των δύο Δήμων είναι αρκετοί: οικονομικές σχέσεις, κοινωνικές δομές, προσβασιμότητα, πληθυσμιακή πυκνότητα, δομή απασχόλησης, οικονομική βιωσιμότητα, δίκτυα υποδομών. Για παράδειγμα, υπάρχει έτοιμη μελέτη υδροδότησης του Δήμου Πάργας από τις πηγές της Κορώνης του Δήμου Φαναρίου, η υλοποίηση της οποίας αποτελεί πάγια επιθυμία και των δύο Δήμων. Το γεγονός ότι μεταξύ του Δήμου Πάργας και του Δήμου Φαναρίου υπάρχει μικρή εδαφική ασυνέχεια δεν αποτελεί λόγο μη συνένωσης, καθώς στα κριτήρια των συνενώσεων προβλέπεται ρητά η διατήρηση των ορίων των υπαρχόντων Νομών. Συν τοις άλλοις, οι σχετικές αποστάσεις είναι πολύ μικρές.
Όσον αφορά την έδρα του Δήμου, επίσης αναγνωρίζουμε την ορθότητα της πρότασης του προσχεδίου νόμου. Πράγματι, δεν θα μπορούσε η έδρα να είναι άλλη από το Καναλλάκι, εάν εξεταστούν οι πιθανές επιλογές με ορθολογικά κριτήρια. Αποτελεί ζωντανό οικισμό και κατά τους χειμερινούς μήνες, είναι τοποθετημένο κεντρικά και προσβάσιμο εύκολα (χάρη και στην οδική αρτηρία που κατασκευάζει ο Δήμος Φαναρίου προϋπολογισμού 8.150.000,00€), συνιστά σχολικό, εμπορικό, επαγγελματικό και επιχειρηματικό κέντρο σε όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ η πληθυσμιακή του βαρύτητα είναι υπερδιπλάσια έναντι του οικισμού της Πάργας. Με το εκλογικό σύστημα και την πληθυσμιακή αναλογία των δύο Δήμων, τα 2/3 των Δημοτικών Συμβούλων θα εκλέγονται από την περιφέρεια του Δήμου Φαναρίου, γεγονός που συνηγορεί υπέρ της διατήρησης του Καναλλακίου ως έδρας. Διαθέτει Δημαρχιακό Μέγαρο και εγκαταστάσεις στέγασης μηχανημάτων καθώς και πλήρεις υπηρεσίες. Διαθέτει Κέντρο Υγείας και Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία για την εξυπηρέτηση των δημοτών του Δήμου Φαναρίου αλλά και όμορων τοπικών διαμερισμάτων άλλων δήμων.
Αναφορικά με το όνομα του νέου Δήμου, κατόπιν συζήτησης που έλαβε χώρα στο Δημοτικό Συμβούλιο, διαφωνούμε με την πρόταση ο νέος Δήμος να ονομαστεί Δήμος Πάργας. Δεν διαφωνούμε με την τουριστική αναγνωρισιμότητα του ονόματος, ωστόσο δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως ιστορικότερο του ονόματος Αχέροντας. Ως ποταμός, ο Αχέροντας υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων και είναι παγκοσμίως γνωστός, λόγω των ιστορικών αναφορών στο όνομα αυτό. Χαρακτηρίζει δε τον Δήμο Φαναρίου, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του ποταμού καθώς και οι πηγές του κάτω ρου και οι εκβολές του βρίσκονται εντός της εδαφικής περιφέρειας του Δήμου μας. Αποτελεί μοναδική πηγή φυσικού κάλλους αλλά και σημαντικότατο τουριστικό προορισμό (πηγές Αχέροντα, παραλιακός οικισμός Αμμουδιάς).
Πέρα όμως από τα στοιχεία της ιστορικότητας και της αναγνωρισιμότητας που τον χαρακτηρίζουν, ο ποταμός Αχέροντας αποτελεί και το σημαντικότερο στοιχείο το οποίο μας χαρακτηρίζει και το οποίο προσδιορίζει την ταυτότητα της περιοχής μας αλλά και του καθενός μας ξεχωριστά.
Η πρόταση του Δήμου Φαναρίου λοιπόν είναι, ο νέος Δήμος να ονομαστεί Δήμος Αχέροντος και Πάργας.
Κατά τον τρόπο αυτό αίρεται και η αδικία η οποία είχε συντελεσθεί εις βάρος του Δήμου μας, με το να δοθεί η ονομασία, ως «Δήμος Αχέροντα» στον όμορο Δήμο του Νομού Θεσπρωτίας με έδρα το Γαρδίκι. Το «κλεψίτυπον» του ονόματος, γιατί περί αυτού πρόκειται, που δόθηκε, ακύρωνε στην ουσία την ιστορικότητα της περιοχής μας και την αναγνωρισιμότητα της παγκοσμίως, δεδομένου ότι ο ποταμός Αχέροντας αποτελεί συστατικό, «εκ των ων ουκ άνευ», της ίδιας της ύπαρξης μας.
Επιπλέον η διπλή ονομασία την οποία προτείνουμε για την ονομασία του νέου Δήμου αφ’ ενός μεν, δεν αντιβαίνει στις αρχές του Σχεδίου Νόμου αφού έχει υιοθετηθεί για το σύνολο σχεδόν των δήμων που συνενώνονται στο Νομό Αττικής αλλά και σε κάποιους δήμους του Νομού Θεσσαλονίκης, αφετέρου δε, δεν ακυρώνει την ήδη προτεινόμενη ονομασία, αλλά την συμπληρώνει με την προσθήκη ενός συστατικού στοιχείου το οποίο χαρακτηρίζει την περιοχή του Δήμου Φαναρίου και συνεισφέρει ουσιαστικά στην αναγνωρισιμότητα του νέου Δήμου που δημιουργείται.
Λαμβανομένου υπ’ όψιν του γεγονότος ότι, το Δημοτικό Συμβούλιο Πάργας, διαφωνεί εξ’ ολοκλήρου στο να δοθεί η ονομασία «Δήμος Πάργας» στον υπό σύσταση νέο Δήμο, η πρόταση μας και ρεαλιστική είναι και δεν υπηρετεί καμία σκοπιμότητα άλλη, πέραν του γεγονότος ότι συναποδέχεται την δυναμική της συμβολής των συνενούμενων Δήμων.
3. Επί των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου
Υποστηρίζουμε και υιοθετούμε τις θέσεις που έχει διακηρύξει η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος. Η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οργανικό τμήμα της συνολικής Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης. Δεν μπορεί να υλοποιηθεί ως απλώς ένας νέος νόμος και μια νέα χωροθέτηση των Δήμων, αλλά πρέπει να συνοδευτεί από Πρόγραμμα Εφαρμογής της Μεταρρύθμισης με διασφαλισμένους οικονομικούς πόρους. Επ’ αυτού, σημειώνεται ότι στο προσχέδιο δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου υποστήριξης του Καλλικράτη, του προγράμματος ΕΛΛ.Α.Δ.Α., με 4 δις. Ευρώ, αλλά παραπέμπεται σε εξουσιοδοτική διάταξη.
Επίσης η μεταφορά των νέων αρμοδιοτήτων πρέπει να συνοδευτεί από τους αντίστοιχους πόρους, αλλά και επιπλέον πόρους για την επίλυση των συσσωρευμένων οικονομικών προβλημάτων που υπάρχουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Πρέπει να τροποποιηθεί το νομοσχέδιο ώστε να συμπεριλάβει τις διεκδικήσεις της ΚΕΔΚΕ (φόρος παρεπιδημούντων, λειτουργικό κόστος μεταφερόμενων αρμοδιοτήτων, οδικά δίκτυα κ.α.), συνολικού ύψους 710 εκ. ευρώ.
Η αναγκαιότητα της μεταρρύθμισης είναι πρόδηλη, ωστόσο η επιτυχία της θα κριθεί από τον βαθμό κατά τον οποίο πράγματι θα αναβαθμιστεί η καθημερινότητα του πολίτη και θα ενισχυθεί η επαγγελματική δράση και η επιχειρηματικότητα. Αναγκαία προϋπόθεση επιτυχίας της μεταρρύθμισης είναι η ενσωμάτωση των παρατηρήσεων της ΚΕΔΚΕ στο νομοσχέδιο, καθώς είναι ο φορέας εκείνος ο οποίος καλύτερα από όλους γνωρίζει τις ανάγκες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου βαθμού.
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου