Ανεπεξέργαστα λύματα και βιομηχανικά απόβλητα που εκρέουν από τον βιολογικό καθαρισμό της πόλης των Ιωαννίνων ρυπαίνουν τον ποταμό Καλαμά και τις Παρακαλάμιες περιοχές.Το βαρύ ρυπαντικό φορτίο εμπλουτίζουν τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων από τις καλλιέργειες, τα οποία χρησιμοποιούνται επίσης παράνομα ως "φόλες" και ενοχοποιούνται για μαζικές θανατώσεις άγριων πουλιών.
Την ίδια ώρα η αποθνήσκουσα λίμνη Λιμνοπούλα Παραμυθιάς εξακολουθεί να μπαζώνεται από τα "αρδευτικά" έργα, ενώ παράνομο κυνήγι, αλλά και η άναρχη δόμηση, συμπληρώνουν τη σημερινή εικόνα της υπαίθρου στους Νομούς Θεσπρωτίας και Πρέβεζας.
Η λιμνοθάλασσα Δρέπανος (φωτο) είναι ένας μικρός παράδεισος δίπλα στην Ηγουμενίτσα. Ανήκει στη Ζώνη Α΄ προστασίας Δέλτα Καλαμά, ενώ δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από τις παράκτιες ανθρώπινες δραστηριότητες.
Αν και μεγάλης έκτασης περιοχές των νομών αυτών έχουν χαρακτηριστεί ως προστατευόμενες, εντούτοις κάτι τέτοιο συμβαίνει μόνο στα χαρτιά. Μεγάλη μερίδα κατοίκων εκδικούνται τον ίδιο τους τον τόπο, εξαιτίας της δυσαρέσκειας που πηγάζει από τους περιορισμούς (απαγόρευση κυνηγιού, αλιείας, ανάπτυξης καλλιεργειών κ.ά.) που νομίζουν ότι, θέτει το νομικό πλαίσιο για τις προστατευόμενες περιοχές (Δίκτυο Natura 2000, Ραμσάρ κ.ά.).
Από την άλλη, τα χρόνια προβλήματα διαχείρισης όλων των κατηγοριών αποβλήτων, τα οποία δεν έχει επιλύσει ακόμη η χώρα μας, έχουν μετατρέψει τους ποταμούς και τις λίμνες σε χαβούζες.
Η Πολιτεία έχει τεράστια ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση, καθώς αρκέστηκε στη χάραξη των χαρτών, στην εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με τις Κοινοτικές Οδηγίες και στην επικύρωση διεθνών συμβάσεων, δίχως να οργανώσει την ήπια προσαρμογή των τοπικών κοινωνιών.
Παραλείψεις
Η ανυπαρξία εμπεριστατωμένης ενημέρωσης, διαβούλευσης και οικονομικών κινήτρων από πλευράς Πολιτείας, για εφαρμογή της περίφημης αειφόρου ανάπτυξης των προστατευόμενων περιοχών, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, σήμερα έχει ολέθρια αποτελέσματα.
Μέχρι σήμερα δεν δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη εναλλακτικών δράσεων ανάδειξης και οικονομικής άνθησης της επαρχίας, μέσω της αξιοποίησης των ήπιων μορφών καλλιέργειας και παραδοσιακής κτηνοτροφίας, σε συνδυασμό με διάφορες μορφές τουρισμού, που θα συμβάλουν στην εναρμόνιση των παραδοσιακών δραστηριοτήτων των κατοίκων με το περιβάλλον και θα ενισχύσουν τις τοπικές οικονομίες.
Ο κ. Μιχάλης Πασιάκος, γέννημα-θρέμμα της Σαγιάδας Θεσπρωτίας αποδίδει τη σημερινή κατάσταση στο γεγονός ότι: «οι κάτοικοι δεν έχουν δει ως τα τώρα, παρά μόνο τα ?νύχια και τα δόντια? του Natura. Ακόμη και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, το πήγανε στο Φιλιάτι, μακριά από το Δέλτα του Καλαμά, ενώ τώρα ετοιμάζονται να το μεταφέρουν στο εγκαταλειμμένο χωριό Βρυσέλλα, αποκλείοντας έτσι τα χωριά που βρίσκονται κοντά στο Δέλτα Καλαμά από οποιαδήποτε τουριστική ανάπτυξη».
Ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Στενών και Εκβολών Ποταμών Αχέροντα και Καλαμά, Θεόδωρος Κομηνός, μιλάει για τις μεγάλες πιέσεις που δέχονται τα οικοσυστήματα: «Ο πληθυσμός των αρπακτικών πουλιών έχει καταρρεύσει στα ηπειρώτικα βουνά, ο χρυσαετός, το όρνιο, ο ασπροπάρης ή κουκάλογο όπως το έλεγαν, κοσμούσαν και ομόρφαιναν κάποτε με την παρουσία τους τα βουνά μας.
Τώρα χρυσαετό βλέπεις αραιά και πού, από τον ασπροπάρη έχουν μείνει 2-3 ζευγάρια στην Ηπειρο και τη Δ. Μακεδονία. Από τα όρνια μόνο 3-4 πουλιά στα Ορη της Παραμυθιάς, τελευταίο καταφύγιο του είδους σχεδόν σε όλη την ηπειρωτική κεντρική Ελλάδα, ενώ υπάρχουν λίγα ακόμη στα Ακαρνανικά Ορη και στην Αιτωλοακαρνανία».
Εξαφανίζονται
«Τα τελευταία χρόνια τα δηλητηριασμένα δολώματα από κτηνοτρόφους και κυνηγούς, ο καθένας για δικούς του λόγους, έχουν φέρει κάποια είδη στα όρια της εξαφάνισης», επισημαίνει ο πρόεδρος του Φορεά Διαχείρισης, Θ. Κομηνός.
«Η ειρωνεία είναι ότι τα Στενά του Καλαμά και του Αχέροντα περιλαμβάνονται ως σημαντικές περιοχές στο ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 και ως προστατευόμενες περιοχές στον Φορέα Διαχείρισης Στενών και Εκβολών Ποταμών Αχέροντα και Καλαμά, γιατί υποτίθεται ότι φιλοξενούν τέσσερα απειλούμενα και προστατευόμενα είδη αρπακτικών: τον ασπροπάρη, το όρνιο, τον χρυσαετό και τον σπιζαετό.
Κάτι δηλαδή που ίσχυε πριν από 10-15 χρόνια όταν καθορίζονταν οι περιοχές Natura 2000. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και κάποιοι θεώρησαν ότι η παρουσία αυτών των πουλιών εκεί είναι περιττή και πήραν την υπόθεση στα χέρια τους».
ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
Προβλήματα στελέχωσης
Εκτός από το μείζον πρόβλημα των ομαδικών θανατώσεων των σπάνιων αρπακτικών, ο Φορέας, ο οποίος ουσιαστικά λειτουργεί μόλις λίγους μήνες, καλείται να επιλύσει μια σειρά άλλων ζητημάτων, όπως τη ρύπανση των υδάτων από τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες, τη μόλυνση των υδάτων από τα αστικά λύματα της πόλης των Ιωαννίνων, το παράνομο κυνήγι, την υπερβόσκηση, τις εκχερσώσεις παρόχθιας βλάστησης και την άναρχη δόμηση.
Κατά τη διάρκεια του 2010 έχουν καταγραφεί δεκάδες μικρές ή μεγάλες παράνομες και καταστροφικές ενέργειες από ιδιώτες ή από τους ΟΤΑ, μέσα στα όρια των προστατευόμενων περιοχών του Φορέα.
«Είναι σαν να τους έχει πιάσει αμόκ να απαλλαγούν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα από το καταπληκτικό φυσικό περιβάλλον του νομού, το οποίο, μαζί με την ιστορία και τη λαογραφία του, αποτελεί έναν πανέμορφο συνδυασμό που αν τον εκμεταλλεύονταν συνετά, τα οφέλη τους θα ήταν πολύ περισσότερα», επισημαίνει και ο κ. Κομηνός.
Μέσα στα άλλα και μια σειρά λειτουργικών προβλημάτων, τα οποία προκύπτουν από το θεσμικό πλαίσιο, όπως η στελέχωση με ανθρώπινο δυναμικό των Φορέων Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών.
Τα κριτήρια
«Λόγω του τρόπου προσλήψεων στον δημόσιο τομέα», λέει ο κ. Θεόδωρος Κομηνός, «όπου δεν λαμβάνεται υπόψη το κριτήριο της ειδικότητας, αντιμετωπίζουμε προβλήματα στη στελέχωση του Φορέα με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.
Ειδικότερα, το ζήτημα εστιάζεται στο γεγονός ότι στις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ προτιμούνται άνεργοι κάτοικοι της εκάστοτε περιοχής, οι οποίοι με τα δύο κριτήρια της εντοπιότητας και ανεργίας συγκεντρώνουν περισσότερα μόρια από τους άλλους υποψηφίους.
Ομως, οι επιτυχόντες τις περισσότερες φορές δεν έχουν τις απαιτούμενες ειδικότητες. Ετσι, άτομα με μεταπτυχιακές σπουδές (ντοκτορά, μάστερ) δεν κατορθώνουν να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα μόρια και παραμένουν εκτός.
Την ίδια ώρα, οι Φορείς δεν μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους, αφού δεν διαθέτουν δυναμικό με τις απαιτούμενες επιστημονικές ειδικότητες. Σε ένα Δασαρχείο θα προσλάμβαναν ποτέ ένα υδραυλικό;
Οσον αφορά στην αποτελεσματικότητα του Φορέα να προστατεύει τις περιοχές αρμοδιότητάς του, πέρα από τους φύλακες που έχουν διακοσμητικό ρόλο, δεν νομιμοποιείται να διαθέτει ούτε νομικό σύμβουλο, ο οποίος θα τον εκπροσωπεί σε δικαστικές υποθέσεις (καταπατήσεις, λαθραίο κυνήγι, αμμοληψίες κ.ά.)».
Ιωάννινα
Το εργοστάσιο βιολογικού... σκοτώνει τον ποταμό Καλαμά
Το πανέμορφο φαράγγι του Καλαμά ρυπαίνεται από τα ανεπεξέργαστα αστικά λύματα της πόλης των Ιωαννίνων, αλλά και τα βιομηχανικά υγρά απόβλητα, τα οποία παράνομα διοχετεύονται στο Εργοστάσιο Τριτοβάθμιας Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων Ιωαννίνων.
Η Δημοτική Επιχείρηση Υδρευσης Αποχέτευσης Ιωαννίνων (ΔΕΥΑΙ) λειτουργεί δίπλα στην ομώνυμη λίμνη και στις πηγές ύδρευσης, το εργοστάσιο του βιολογικού καθαρισμού.
Παραβάσεις.
Σωρεία παραβάσεων διαπίστωσαν, έπειτα από αυτοψία, οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος στο εργοστάσιο, στις 7 Δεκεμβρίου 2009 και για την κακή λειτουργία του εισηγήθηκαν την επιβολή προστίμου ύψους 110.000 ευρώ.
Τα υγρά απόβλητα του βιολογικού Ιωαννίνων καταλήγουν στην τάφρο της Λαψίστας ανεπεξέργαστα και από κει στον Καλαμά. Μέσω του ποταμού ταξιδεύουν, ρυπαίνοντας τις Παρακαλάμιες περιοχές.
Στην έκθεσή τους οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος κατέγραψαν την πλημμελή λειτουργία του βιολογικού και συγκεκριμένα ότι:
Δεν λειτουργούσε η μονάδα τριτοβάθμιας επεξεργασίας.
Βιομηχανίες συνδέονται με το αποχετευτικό δίκτυο της ΔΕΥΑΙ χωρίς την προβλεπόμενη άδεια.
Δεν πραγματοποιούνταν αποχλωρίωση των χλωριωμένων αποβλήτων.
Δεν γίνονταν μικροβιολογικές αναλύσεις.
Το εργοστάσιο δεχόταν για επεξεργασία μεγαλύτερες ποσότητες αποβλήτων από αυτές που μπορούσε να επεξεργαστεί.
Δεν υπήρχαν μέτρα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας για τη διαχείριση στερεών και αέριων αποβλήτων.
Ελλιπής παρακολούθηση των υδάτινων αποδεκτών.
Λιμονοπούλα παραμυθιάς
Καταστρέφεται ένας σημαντικός υγρότοπος
Το οικοσύστημα της Λιμνοπούλας είναι ένας υγρότοπος μεγάλης σημασίας, καθώς προμηθεύει με νερό τη γύρω περιοχή και παρέχει υγρά λιβάδια για βόσκηση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Βρίσκεται 0,7 χλμ. νοτιοδυτικά των χωριών Κρυσταλλοπηγή και Κεφαλόβρυσο, κοντά στην Παραμυθιά, και εδώ και τρία χρόνια στην περιοχή της Λιμνοπούλας η νομαρχία Θεσπρωτίας κατασκευάζει το αρδευτικό δίκτυο Χότχοβας, σε έκταση 3.100 στρεμμάτων και προϋπολογισμού 4,9 εκατ. ευρώ.
Η περιοχή στην οποία γίνονται τα έργα περιλαμβάνεται εντός των ορίων του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) «Λιμνοπούλα Παραμυθιάς», σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΚ, με κωδικό GR2120003 και έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000.
Απαρχαιωμένη μελέτη.
Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, το έργο προβλέπεται να διαταράξει το υδρολογικό ισοζύγιο του υγρότοπου, διότι εκτελείται βάσει απαρχαιωμένης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), η οποία θα έπρεπε να επικαιροποιηθεί.
«Χιλιάδες υδρόβια πουλιά σταθμεύουν στη Λιμνοπούλα, που διαθέτει τη μεγαλύτερη πυκνότητα σε είδη σε όλη την Ελλάδα, αναλογικά με την έκτασή της», εξηγεί ο δασολόγος και μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, δρ. Ρήγας Τσιακίρης.
Στον πυρήνα της Λιμνοπούλας κατασκευάστηκε ταμιευτήρας με βάθος αρκετών μέτρων, αντίθετα με αυτά που προέβλεπε η ΜΠΕ, ο οποίος δεν αποτελεί πλέον κατάλληλο ενδιαίτημα για τα περισσότερα είδη υδρόβιων πουλιών, που χρειάζονται ρηχές εκτάσεις για να τραφούν. Ενώ με τα υλικά των εκσκαφών επιχωμάτωσαν κι ό,τι απέμεινε περιφερειακά από τον υγρότοπο, καταστρέφοντάς τον συνολικά», λέει ο κ. Τσιακίρης και προσθέτει: «Τέτοιες ενέργειες εκθέτουν τη χώρα μας στα μάτια κάθε ευρωπαίου επισκέπτη που έχει πληρώσει για τα έργα αυτά μέσω της φορολογίας, εφόσον ο υγρότοπος βρίσκεται δίπλα στην Εγνατία οδό και είναι η πρώτη περιοχή του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000 που βλέπει κανείς όταν έρχεται οδικώς από το εξωτερικό».
Στον Αχέροντα
Για «ολοκληρωτική καταστροφή των υγροτόπων του Δέλτα του Καλαμά και των στενών και εκβολών του Αχέροντα», κάνει λόγο ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης και όπως εξηγεί: «Το παραποτάμιο δάσος στις Εκβολές του Καλαμά καταστρέφεται με τρομερό ρυθμό, σε κάποιες περιπτώσεις με τη σύμφωνη γνώμη και των αρμόδιων Αρχών. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι και η κατασκευή μιας σήραγγας στις εκβολές του Αχέροντα στη ζώνη Α (Ζώνη Απολύτου Προστασίας), σε σημείο στο οποίο πέρα από άλλα ενδημικά είδη ψαριών βρίσκουμε και τον μοναδικό πληθυσμό του Αχερονογοβιού -που συναντάμε μόνο σε αυτήν την περιοχή- με σκοπό την εποχιακή αποξήρανση της περιοχής.
Το έργο κόστισε 10 εκατ. ευρώ για να λειτουργεί μόνο έναν μήνα το καλοκαίρι. Δεν έλαβαν υπόψη τους ότι είναι προστατευόμενη περιοχή και, ενώ πολλές φορές έχουμε ζητήσει από τις αρμόδιες υπηρεσίες να στείλουν την περιβαλλοντική μελέτη, μας αγνοούν».
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&pubid=55294961
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου