Η υγεία αιμορραγεί πόρους

Το φαρμακείο του νοσοκομείου είναι το σημείο εισόδου των ιατροφαρμακευτικών προμηθειών του. Οι νικητές των διαγωνισμών παραδίδουν εκεί τις προμήθειες που έχουν παραγγελθεί από το νοσοκομείο. Οι υπεύθυνοι του φαρμακείου κάνουν την ποσοτική παραλαβή, και συχνά και την ποιοτική. Τμήματα του νοσοκομείου κατόπιν παίρνουν τις προμήθειες αξίας πολλών χιλιάδων ευρώ από την αποθήκη του νοσοκομείου, συχνά με ένα απλό χαρτί, και μάλιστα ενίοτε σε ποσότητα “με το μάτι” όπου η καταμέτρηση είναι χρονοβόρα. Αποτέλεσμα είναι ότι κανείς ποτέ δεν ξέρει πότε πήρε ποιός και τι από τα υλικά και πώς αυτά χρησιμοποιήθηκαν.

Η γενικότερη έλλειψη οργάνωσης και απουσία διπλογραφικού λογιστικού συστήματος για την καταγραφή και παρακολούθηση δαπανών, οφειλών και εσωτερικής κατανάλωσης αποθεμάτων προϊόντων συμβάλλει σημαντικά στην ανεξέλεγκτη σπατάλη στα Δημόσια Νοσοκομεία και τις ευκαιρίες για κλοπή υλικών που πληρώνει ο φορολογούμενος.

Δεν είναι τυχαία η κατηγορηματική άρνηση των νοσοκομείων στις απόπειρες επιβολής διπλογραφικού λογιστικού συστήματος εδώ και δώδεκα χρόνια, από την πρώτη απόπειρα του τότε υπουργού Υγείας Αλέκου Παπαδόπουλου. Το ισχύον χειρόγραφο σύστημα εσόδων-εξόδων, που συχνά ούτε καν αυτό δεν ακολουθείται, επιτρέπει φαινόμενα όπως εκείνο που το Νοέμβριο του 2010 βγήκε στις εφημερίδες: για υπεύθυνη μισθοδοσίας ΠΕΣΥΠ που πλήρωνε 28 μισθούς εικονικών προσώπων στον εαυτό της. Γραφειοκρατία και ανοργανωσιά είναι πάρτι για τους διεφθαρμένους, γιατί μπορούν να στήνουν τους μηχανισμούς λεηλασίας του δημοσίου πλούτου ανενόχλητοι.

Στις ανεπτυγμένες χώρες, τα δημόσια νοσοκομεία χρησιμοποιούν λογιστικές μεθόδους Case Management εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Το Case Management είναι ένα εξειδικευμένο είδος λογιστικής με Activity Based Costing (ABC) όπου κάθε εισερχόμενο περιστατικό (Case), αποκτά δικό του κέντρο κόστους με την εισαγωγή, που κλείνει με το εξιτήριο. Έτσι παρακολουθούν την κατανάλωση του κάθε ενός περιστατικού σε υπηρεσίες υγείας, ιατρο-νοσοκομειακά υλικά, φάρμακα και ξενοδοχειακές υπηρεσίες.

Η απαίτηση από τον ασφαλιστικό οργανισμό που προκύπτει εν συνεχεία βασίζεται σε αυτό τον αναλυτικό λογαριασμό, και επιτρέπει στο νοσοκομείο τον ισοσκελισμό του ετήσιου προϋπολογισμού του.

Το διπλογραφικό σύστημα που τουλάχιστον στην αρχή πρότεινε το υπουργείο Υγείας δεν είναι τόσο λεπτομερές όσο το Case Management System. Παρ΄ όλα αυτά είναι επαρκές για να παρακολουθήσει λογιστικά κάποιος κεντρικά το ποσόν που μπαίνει μέσα το νοσοκομείο σε κάποια περίοδο.

Το κλειδί του όλου ζητήματος διπλογραφικού συστήματος αποτελεί η τήρηση θεωρημένης αποθήκης 3ης κατηγορίας. Αυτό σημαίνει με άλλα λόγια ότι σε κάθε δεδομένη στιγμή η διοίκηση του νοσοκομείου θα ξέρει πως π.χ. για 30 χειρουργεία αντικατάστασης ισχίου χρησιμοποιήθηκαν π.χ. 45 μεταλλικές κλειδώσεις, ενώ για ένα τμήμα με 60 ασθενείς καταναλώνονται τόσες χιλιάδες κουτιά γάζες μηνιαίως. Φυσικά έτσι θα μπορούσε κάποιος εύκολα να επισημάνει την υπερβολική “κατανάλωση” και να λάβει μέτρα για να την περιορίσει. Αυτό βρίσκει αντιστάσεις σε εκείνους που εκμεταλλεύονται την αδυναμία του συστήματος για να λεηλατήσουν τους δημόσιους πόρους.

Η λεηλασία δεν συνίσταται στο να ξοδέψει η νοσοκόμα λίγο παραπάνω γάζες στον ασθενή, ή να έχει ο χειρουργός την αυτονόητη δυνατότητα στην σπάνια περίπτωση που η προεπιλεγμένη μεταλλική κλείδωση αποδεικνύεται ακατάλληλου μεγέθους να την αντικαταστήσει με την σωστού μεγέθους κλείδωση. Η λεηλασία συνίσταται στις φημολογούμενες εταιρείες που φτιάχτηκαν επάνω σε συμβάσεις 2-3 δημοσίων νοσοκομείων, εμπορευόμενες κάποια αναλώσιμα νοσοκομειακά υλικά, όπου το πρωί πήγαινε το φορτηγό και ξεφόρτωνε την παραγγελία, και το ίδιο βράδυ σε συνεννόηση με τους υπευθύνους πήγαινε και τα έπαιρνε πίσω για να τα παραδώσει ξανά στο ίδιο νοσοκομείο την επόμενη μέρα το πρωί.

Είναι απλούστατο για κάποιον ελεγκτικό φορέα να εξετάσει τα τιμολόγια μεγάλων αλλά και μικρότερων μονάδων υγείας, και συγκρίνοντας με τον αριθμό των ασθενών που νοσηλεύθηκαν στην ίδια περίοδο να βρει την τεράστια σπατάλη ή κλοπή.

Σχετικές πρακτικές που αφορούν τη χώρα μας, αποκαλύφθηκαν σε δικαστικές έρευνες σε Αγγλία και ΗΠΑ και διαβιβάστηκαν στις ελληνικές αρχές, για αναίτια κατανάλωση ιατρικών υλικών με υπαιτιότητα των θεράποντων ιατρών, που συχνά έφτανε και την τριπλάσια της απαραίτητης ανά επέμβαση. Οι συγκεκριμένοι ιατροί, ονοματιζόμενοι από τις σχετικές αγγλικές έρευνες, άνοιγαν και πετούσαν δύο και τρία σετ καθετήρων ή τεχνητών κλειδώσεων της εταιρείας που τους λάδωνε, σε κάθε επέμβαση, τα γνωστά “Κουβανέζικα” ονομασμένα από τον κουβά όπου καταλήγουν στεντ, καθετήρες, μοσχεύματα, κλπ που πετιούνται με μοναδικό σκοπό να αυξήσουν την κατανάλωση και άρα τη μίζα που εισπράττει ο γιατρός ανά επέμβαση. Το παράνομο όφελος των "Κουβανέζικων" είναι τεράστιο.

Η τιμή των υλικών ήταν και πιθανόν ακόμη είναι πενταπλάσια από την τιμή των ίδιων προϊόντων της ίδιας εταιρείας σε άλλες χώρες, όπως η Κύπρος, η Γαλλία, ή η Αυστρία. Αυτό φυσικά συμβαίνει προκειμένου να περιλαμβάνεται και 20%-25% μίζα που απαιτούσαν και εισέπρατταν οι επίορκοι γιατροί προκειμένου να επιλέξουν τα προϊόντα μιας συγκεκριμένης εταιρείας. Το σύστημα “ΔΙΑΥΓΕΙΑ” μάλιστα περιέχει και συμβάσεις πολυεθνικών εταιρειών που πωλούν το ίδιο ακριβώς αναλώσιμο προϊόν σε απομακρυσμένο νησί κατά πολύ φτηνότερα από όσο σε κεντρικό νοσοκομείο μεγάλης πόλης.

Αντίστοιχα, ανταλλακτικά ιατρικών μηχανημάτων, όπως λυχνίες μηχανημάτων ακτινογραφίας και πολλών άλλων, πωλούνται στην Ελλάδα σε τιμές πολλαπλάσιες από ό,τι σε άλλες χώρες. Το περίεργο είναι γιατί δεν έχει ζητήσει, απ’ όσο ξέρω, κανείς διοικητικός ή κυβερνητικός του χώρου της υγείας, τη συνδρομή των Ευρωπαίων εταίρων μας (πχ. των Γερμανών), για σύγκριση των τιμών που χρεώνονται ολόιδια προϊόντα στη Γερμανία και στην Ελλάδα.

Συχνά επίσης έχουν ακουστεί φήμες για την επίμονη προτροπή των ασθενών από επίορκους γιατρούς για πραγματοποίηση επεμβάσεων χωρίς να συντρέχει πραγματική ανάγκη. Φυσικά είναι εύκολο να υπεραμυνθεί κάποιος της ιατρικής άποψης, και ότι οι συγκεκριμένοι έκριναν με βάση την ιατρική τους παιδεία και εμπειρία.

Αυτό όμως δεν εξηγεί ότι στην Ελλάδα πραγματοποιούνται οι τριπλάσιες κατά κεφαλήν επεμβάσεις αντικατάστασης κλειδώσεων από τον μέσο όρο των ανεπτυγμένων χωρών, ούτε ο αριθμός των αγγειοπλαστικών επεμβάσεων (μπαλονάκι).

Συμπερασματικά, η Δημόσια Υγεία στην Ελλάδα νοσεί και αιμορραγεί πόρους.

Οι πόροι καταλήγουν με υπόγειες μεθόδους στις τσέπες λίγων διεφθαρμένων και από τις δύο πλευρές της εφοδιαστικής αλυσίδας, που όμως δρουν ανενόχλητοι με την ανέχεια των διοικούντων και των συναδέλφων τους.

Οι μηχανισμοί προληπτικού και απολογιστικού ελέγχου είναι ανύπαρκτοι, και για το λόγο αυτόν οι δαπάνες υγείας αντί να περιορίζονται διογκώνονται ανάλογα με το επιθυμητό εισόδημα των επίορκων. Κατασταλτικά κανένα μέτρο δεν λαμβάνεται εναντίον της διαφθοράς, καθώς η πλέον αξιόπιστη μέθοδος κουκουλώματος με την συνενοχή των συναδέλφων που μετέχουν σε αυτήν, οι Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις, είναι τόσο αποτελεσματικές στη συγκάλυψη, που κανείς δεν έχει τιμωρηθεί εδώ και είκοσι χρόνια. Αντίστοιχα ο θεσμός του Επιθεωρητή Υγείας σταχυολογεί ελάχιστα παραδείγματα διασπάθισης δημοσίου χρήματος, για να καταλήξουν οι υποθέσεις ξεχασμένες σε κάποιο συρτάρι ύστερα από χρόνια, αφού μάλιστα έχει παρέλθει και ο όποιος χρόνος παραγραφής.
Κλασσικές διεθνείς μέθοδοι όπως “επιχειρήσεις κεντρί” με σκοπό την παγίδευση των επίορκων, για κάποιο λόγο δεν πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι το σύστημα βρίθει από διεφθαρμένους.

Σαν τελική σκέψη, βλέπουμε ότι το σύστημα νοσεί βαρύτατα, και δυστυχώς η θεραπεία του είναι πιθανότατα αδύνατη στο βαθμό σήψης που έχει φτάσει. Ως πιθανή λύση, κάποια στιγμή σύντομα θα βγει στην επιφάνεια η “ιδιωτικοποίηση” της υγείας.

Φυσικά απαίτησή μας πρέπει να είναι ότι δεν θα είναι ιδιωτικοποίηση κερδοσκοπικού χαρακτήρα, αλλά απλά τα νοσοκομεία θα μετατραπούν σε μη-κερδοσκοπικά ιδρύματα, που όμως θα διοικούνται με χρηματο-οικονομικές πρακτικές του ιδιωτικού τομέα, πωλώντας τις υπηρεσίες τους σε δημόσια και ιδιωτικά ασφαλιστικά ιδρύματα στο κόστος, που όμως θα είναι απόλυτα ελεγχόμενο και λογικό.

Ως τότε φροντίστε μην αρρωστήσετε...

Του Άγη Βερούτη
http://www.capital.gr/Articles.asp?id=1603755