Ιδρύματα και κληροδοτήματα… στα «αζήτητα»

Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΕΖΑΣ
πρώην υφυπουργός Οικονομικών

ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ των κοινωφελών περιουσιών σήμερα πρέπει να πλησιάζει τις 12.000. Η συνολική τους αξία είναι άγνωστη και είναι πολύ δύσκολο να υπολογισθεί, γιατί δεν υπάρχει καταγραφή τους. Από αυτές, 3.000 περίπου είναι Ιδρύματα και Κληροδοτήματα, 3.800 είναι οι σχολάζουσες κληρονομιές, ενώ οι υπόλοιπες 5.200 περιουσίες εκκαθαρίζονται από το υπουργείο Οικονομικών με ρυθμό το πολύ 20 υποθέσεων το χρόνο. Θα απαιτηθούν, δηλαδή, σχεδόν 300 χρόνια για να εκκαθαριστούν όλες οι παλιές περιουσίες, τις οποίες στο μεταξύ εκμεταλλεύονται σε πολλές περιπτώσεις «επιτήδειοι». Η κατάσταση είναι, επομένως, τραγική.

Μπορεί βέβαια, τα Ιδρύματα και τα Κληροδοτήματα, καθώς και κάποιες από τις άλλες κοινωφελείς περιουσίες, να έχουν συσταθεί από τους διαθέτες τους για συγκεκριμένους σκοπούς και να αποτελούν στην ουσία ιδιωτικές περιουσίες, σε αυτή όμως την κρίσιμη κατάσταση που βρίσκεται η χώρα είναι ανάγκη να «εκμεταλλευτούμε τα πάντα», μέσα από συντονισμένες συνέργειες.

Το ζήτημα δεν είναι να καταφεύγουμε σε συνεχείς μειώσεις μισθών και συντάξεων, σε υπέρμετρες φορολογικές επιβαρύνσεις και σε υποβάθμιση της κοινωνικής πολιτικής. Τα τελευταία δύο χρόνια, αυτές οι επιλογές αποδείχθηκε στην πράξη ότι οδηγούν σε οικονομικά και κοινωνικά αδιέξοδα. Το ζήτημα είναι να προχωρούμε στοχευμένα μέσω μεταρρυθμίσεων στη δραστική περιστολή της σπατάλης και της αναποτελεσματικότητας στο δημόσιο τομέα, στον σημαντικό περιορισμό της φοροδιαφυγής, στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και στην κινητοποίηση και ενσωμάτωση της ιδιωτικής αλληλεγγύης στην κοινωνική πολιτική, ώστε οι πόροι που είναι διαθέσιμοι να πιάσουν τόπο και να διευρυνθούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Εδώ ακριβώς προκύπτει και ο σημαντικός ρόλος του θεσμού της ευεργεσίας σήμερα.

Η μακροχρόνια κακοδιαχείριση πολλών κοινωφελών περιουσιών από τους διαχειριστές τους, σε συνδυασμό με την απουσία ουσιαστικού ελέγχου της πολιτείας, έχει ως δικαιολογημένη συνέπεια την καχυποψία της κοινής γνώμης στα θέματα διαφάνειας, αλλά και την απώλεια σημαντικών πόρων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Οι κακοδαιμονίες που υπάρχουν είναι γνωστές και έχουν αποτυπωθεί στα πορίσματα επιτροπών που είχαν συσταθεί στο παρελθόν από το υπουργείο Οικονομικών και τη Βουλή, με βασικές το απαρχαιωμένο νομοθετικό πλαίσιο -που είναι αδύνατο να ανταποκριθεί στις εξελίξεις των καιρών- και τον επιδερμικό έλεγχο με τη μορφή προληπτικής ή κατασταλτικής εποπτείας.

Δυστυχώς, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών κάνει ακόμη και σήμερα το λάθος να μην ασχολείται ουσιαστικά με αυτό το σοβαρό θέμα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά σχεδιάζει ακόμη και να καταργήσει τη Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων.

(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα REALnews την Κυριακή 22.1.2012)