«Ο Ήφαιστος… καίει τους υπονομευτές του»

ΤΟΥ ΑΚΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ

Στη σπουδή της κυβέρνησης Παπανδρέου να υπονομεύσει το σύστημα «Ήφαιστος», που είχε θεσπιστεί το 2008 για την αντιμετώπιση του εκτεταμένου λαθρεμπορίου στα καύσιμα, βρίσκεται η ουσία της υπόθεσης που οδήγησε στην άσκηση ποινικής δίωξης κατά του γενικού γραμματέα Τελωνειακών και Φορολογικών Υποθέσεων του υπουργείου Οικονομικών, κ. Γιάννη Καπελέρη, για το αδίκημα της απιστίας. Λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου του2009, ο τότε υπουργός Οικονομικών, κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου, άφηνε να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση θα επανεξέταζε το σύστημα «Ήφαιστος» που εφαρμοζόταν από το Φεβρουάριο του 2008. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των βενζινοπωλών είχαν καταγράψει τη διαπίστωσή τους πως με τον «Ήφαιστο» είχε περιοριστεί το λαθρεμπόριο στα καύσιμα, από το οποίο τα δημόσια ταμεία έχαναν τεράστια ποσά φόρων στο παρελθόν.

Η επιδίωξη του κ. Παπακωνσταντίνου να αποδομήσει τον «Ήφαιστο» υλοποιήθηκε ένα χρόνο μετά. Τον Οκτώ-βριο του 2010 αποφάσισε ότι οι βενζινοπώλες θα μπορούσαν να προμηθεύονται από την αρχή του 2011 το πε-τρέλαιο θέρμανσης από τις εταιρείες –κι αυτές με τη σειρά τους από τα διυλιστήρια– με μειωμένο φόρο, γυρίζο-ντας το χρόνο στην περίοδο πριν από το 2008. Επειδή, όμως, η χώρα είχε εισέλθεισε κρίση και η κυβέρνηση Παπανδρέου στα λόγια υποσχόταν την πάταξη της φοροδιαφυγής, ο τότε υφυπουργός Οικονομικών, κ. Δημήτρης Κουσελάς, τόνιζε σε δημόσιες παρεμβάσεις του ότι θα υπάρξει έλεγχος του λαθρεμπορίου μέσω της υποχρέωσης των βενζινοπωλών να παρουσιάζουν τα παραστατικά με τις πωλήσεις πετρελαίου θέρμανσης, όπως προβλεπόταν και με το σύστημα «Ήφαιστος». Μάλιστα, για να φανεί η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης, το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε γενναία αύξηση των προστίμων για τους βενζινοπώλες που δεν υπέβαλλαν τα στοιχεία με τις πωλήσεις του πετρελαίου θέρμανσης.

Το ΠΑΣΟΚ πολλαπλασίασε τα πρόστιμα
Με το νόμο του 2008, τα προβλεπόμενα πρόστιμα ήταν μικρά– αυτά που προβλέπονται από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων για τη μη υποβολή φορολογικών στοιχείων–, καθώς οι βενζινοπώλες ήταν ούτως ή άλλως αναγκασμένοι να υποβάλλουν τα στοιχεία, αφού διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να εισπράξουν την επιστροφή του αυξημένου φόρου, με τον οποίο αγόραζαν το πετρέλαιο θέρμανσης από το Δημόσιο.

Από τη στιγμή που επιτράπηκε να αγοράζουν με το μειωμένο φόρο, δεν είχαν πλέον αυτό τον καταναγκασμό και για το λόγο αυτό το υπουργείο Οικονομικών πολλαπλασίασε τα πρόστιμα. Η ίδια η ηγεσία, όμως, του υπουργείου, που θέσπισε τις αυστηρές κυρώσεις και κοπτόταν για την πάταξη του λαθρεμπορίου, δεν παρακολούθησε καν τη σχετική διαδικασία, με αποτέλεσμα να πληροφορηθεί με καθυστέρηση ότι σχεδόν ο ένας στους δύο βενζινοπώλες δεν υπέβαλλε εμπρόθεσμα τις καταστάσεις με τα παραστατικά των συναλλαγών. Πρόκειται στην καλύτερη περίπτωση για ακραία έλλειψη αντανακλαστικών όσων ήταν επιφορτισμένοι με το καθήκον της πάταξης της φοροδιαφυγής.

Αν δεν υπήρχαν τα βραδυφλεγή αντανακλαστικά που επέδειξαν οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών στον έλεγχο της εμπρόθεσμης και ορθής υποβολής των στοιχείων από τους βενζινοπώλες, δεν θα είχαμε φτάσει στο σημείο να μην υποβάλλουν κανονικά τα στοιχεία τους πάνω από 3.400 βενζινοπώλες. Είναι χαρακτηριστικό ότι με την υποβολή των στοιχείων των τελευταίων στον «Ήφαιστο» που αφορούσαν στην περίοδο από 1/1/2011 έως 15/5/2011 η Γενική Γραμματεία Τελωνειακών και Φορολογικών Υποθέσεων (ΓΓΤΦΥ) ασχολήθηκε ουσιαστικά τον Αύγουστο.

Στις αρχές Αυγούστου, ο γενικός γραμματέας του ΣΔΟΕ, κ. Γιάννης Διώτης, ζήτησε με εγκύκλιό του να καταλογιστούν τα σχετικά πρόστιμα στους παραβάτες βενζινοπώλες.

Στις 26 Αυγούστου ο κ. Καπελέρης έστειλε νέα εγκύκλιο, με την οποία αναιρούσε την οδηγία αυτή και ζητούσε την αναστολή του καταλογισμού των προστίμων. Ως αιτιολογία, ο προϊστάμενος της ΓΓΤΦΥ ανέφερε ότι «επίκειται νομοθετική ρύθμιση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν κυρίως λόγω του πλήθους των παραβάσεων, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι για την υπόψη χρονική περίοδο (1/1/2011 έως 15/5/2011) αποσυσχετίστηκε η διαδικασία υποβολής των καταστάσεων πετρελαίου θέρμανσης στο πληροφοριακό σύστημα “Ήφαιστος” με την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης». Αυτή η νομοθετική ρύθμιση, την οποία επικαλείται ο κ. Καπελέρης, δεν υπήρξε, προφανώς γιατί ο υπουργός Οικονομικών, κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, φοβήθηκε να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση. Σε ανακοίνωσή του, ο κ. Βενιζέλος αναφέρει ότι ζήτησε να διασταυρωθούν τα στοιχεία που υπέβαλαν οι βενζινοπώλες με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και της Υποδιεύθυνσης Οικονομικού Εγκλήματος, για το ενδεχόμενο ύπαρξης περιπτώσεων λαθρεμπορίου. Ο ίδιος οκ. Καπελέρης δήλωσε ότι με τη νομοθετική ρύθμιση θα προβλεπόταν η μείωση των προστίμων, αλλά το περίεργο είναι πως ο ίδιος με την εγκύκλιό του επικαλέστηκε το αντίθετο επιχείρημα –της αποσύνδεσης των δηλώσεων με την επιστροφή του φόρου–από αυτό που είχε επικαλεστεί ο κ. Κουσελάς. Μύλος, δηλαδή. Ο αναπληρωτής οικονομικός εισαγγελέας κ. Σπύρος Μουζακίτης υπολόγισε, εν τω μεταξύ, στην έρευνα που έκανε μετά την καταγγελία του κ. Σπινέλλη περί μη είσπραξης των σχετικών προστίμων απώλεια για το Δημόσιο που ανέρχεται κατ’ ελάχιστο στα 15 εκατ. ευρώ.

Ευνοήθηκε το λαθρεμπόριο στα καύσιμα

Η υπονόμευση του «Ήφαιστου» αντικειμενικά ευνόησε το λαθρεμπόριο καυσίμων, το οποίο ανθεί όταν υπάρχει διαφορά στον ειδικό φόρο και, συνεπώς, στην τιμή μεταξύ δύο ομοειδών προϊόντων, όπως είναι το (φθηνότερο) πετρέλαιο θέρμανσης και το (ακριβότερο) πετρέλαιο κίνησης. Αυτό εξηγεί εν μέρει και το ότι τα έσοδα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης καυσίμων μειώθηκαν κατά 17% ή κατά 850 εκατ. ευρώ στο 11μηνο του 2011.

Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο πρώην υφυπουργός Οικονομικών, κ. Αντώνης Μπέζας –ο οποίος μαζί με τον πρώην υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Γιώργο Αλογοσκούφη, είχε την πρωτοβουλία για την καθιέρωση του «Ήφαιστου»–, από τις 15 Φεβρουαρίου έως τις 30 Απριλίου του 2008 είχε καταγραφεί αύξηση των πωλήσεων πετρελαίου κίνησης κατά 16% και μείωση των πωλήσεων πετρελαίου θέρμανσης κατά 26%. Από τα στοιχεία αυτά, όπως και από την αύξηση των εσόδων από το πετρέλαιο κίνησης κατά 220 εκατ. ευρώ το 2008, προκύπτει ότι η λειτουργία του συστήματος αντιμετώπισε σημαντικά το λαθρεμπόριο των καυσίμων.

Ο «Ήφαιστος» λειτουργούσε ως εξής: Τη χειμερινή περίοδο που ίσχυε ο χαμηλός ειδικός φόρος κατανάλωσης για το πετρέλαιο θέρμανσης, οι βενζινοπώλες το αγόραζαν με τον αυξημένο φόρο που ισχύει για το πετρέλαιο κίνησης και στη συνέχεια δήλωναν τις πωλήσεις που έκαναν με τα σχετικά παραστατικά στην ειδική ιστοσελίδα του «Ήφαιστου» για να εισπράξουν σε σύντομη προθεσμία και έπειτα από έναν πρώτο έλεγχο από το υπουργείο τη διαφορά του φόρου. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του 2010 υπήρξαν απεργίες των βενζινοπωλών, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την καθυστερημένη επιστροφή φόρου από το υπουργείο Οικονομικών.
Μετά τις κινητοποιήσεις αυτές, ο κ. Παπακωνσταντίνου ανακοίνωσε και το τυπικό τέλος του «Ήφαιστου»