Σταυρός Χριστού και ανθρώπων

ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΠΑΝΙΑΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΩΝΟΥ ΛΕΧ ΜΑΓΙΕΦΣΚΙ


Εχετε ακούσει το όνοµα Λεχ Μαγιέφσκι; Ε, είναι καιρός να το µάθετε. Η ταινία του «Ο µύλος και ο σταυρός» (The Mile and the Cross) αξίζει να τοποθετηθεί στην κινηµατογραφική πινακοθήκη των χριστιανών όλων των εκκλησιών!
Πινακοθήκη και όχι ταινιοθήκη, για έναν λόγο απλό. Γιατί ο (πενηνταοκτάχρονος) πολωνός σκηνοθέτης αντιγράφει σαν πλαστογράφος πρωταθλητής τον θρυλικό πίνακα «Ο Χριστός φέρων τον Σταυρό» του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου (1525-1569). Ενα από τα αστέρια της φλαµανδικής ζωγραφικής και από τις πρώτες υπογραφές της σχολής του Μπριζ που ιδρύθηκε από τον Γιαν Βαν Αϊκ.

Ο Μαγιέφσκι διαχειρίζεται το πλήθος των κοµπάρσων που λαµβάνουν µέρος σ’ αυτόν τον µεγαλειώδη για την ακρίβεια και την λεπτοµέρειά του πίνακα µε την ίδια ευχέρεια και ικανότητα που ο Μπρίγκελ δούλευε τα πινέλα του και επεξεργαζόταν τα σχέδια, τις γραµµές, τις καµπύλες και τα χρώµατα.
Κάθε λεπτοµέρεια, ακόµα και οι αγκράφες στις ζώνες των ανδρών, είναι χειροποίητες όπως δηλαδή συνέβαινε τον 16ο αιώνα στη Φλάνδρα που στέναζε από την κατοχή των ισπανών κατακτητών. Ολα, µα όλα τα εργαλεία, οι µοχλοί, τα ρούχα, όλα τα αντικείµενα πιστά αντίγραφα από τα πρωτότυπα που κατασκεύαζαν οι συντεχνίες εκείνης της εποχής. Ενα το κρατούµενο αυτό. Που προκαλεί δέος και θαυµασµό ακόµα και στον πιο ανυποψίαστο οφθαλµό.

Το δεύτερο είναι το φιλοσοφικό και χριστιανικό. Η σηµειολογία του Γολγοθά συµπυκνώνεται εικαστικά από έναν Φλαµανδό που σταυρώνεται όπως ο Χριστός. Περίπου σαν να λέει ότι ο Γολγοθάς είναι ο µοχλός που βάζει σε κίνηση την Ιστορία. Και ότι ο σταυρός είναι η µοίρα του ανθρώπου. ∆ηλαδή κάθε πατρίδας, κάθε φυλής και κάθε κοινωνίας. Το µαρτύριο, δηλαδή όχι µόνο αναπόφευκτο, αλλά και πολύτιµο. Ανευ αυτού ακίνητη η Ιστορία. Στο τέλµα η κοινωνία.

Η σηµειολογία του Πολωνού εικονογραφείται από µια κάθετη αόρατη γραµµή, όπου στο πιο ψηλό σηµείο του κέντρου ορθώνεται γιγαντιαίος βράχος, πάνω στον οποίο είναι εγκατεστηµένος ένας µύλος. Ο τροχός του µύλου είναι και ο τροχός της ζωής. Ο µυλωνάς είναι κάτι σαν θεός και κάτω από τον βράχο ο σταυρός όπου οι Ισπανοί έχουν τοποθετήσει έναν ανυπάκουο Φλαµανδό. Τι σηµαίνει αυτό; Ο µύλος το σύµβολο της οικονοµίας και της ζωής. Στάρι και αλεύρι για τον επιούσιο άρτο. Ο σταυρός το σύµβολο του µαρτυρίου. Και ο Εσταυρωµένος το σύµβολο της αέναης επανάληψης της θυσίας του ενός για τη σωτηρία των πολλών.

Ολα αυτά ακούγονται εγκεφαλικά και σχηµατικά. Ξεχάστε τα. Και θα τα ξεχάσετε. Γιατί οι εικόνες, φτιαγµένες ψιλοβελονιά, καθηλώνουν τον αµφιβληστροειδή µονοκοπανιά. Τόσο απλά. Α, ξέχασα το καστ. Τα τρία πασίγνωστα ονόµατα εµφανίζονται εντελώς περιστασιακά. Ο Ρούτγκερ Χάουερ ως Πίτερ Μπρίγκελ. Ο Μάικλ Γιορκ ως τραπεζίτης και προστάτης των τεχνών. Και η Σάρλοτ Ράµπλινγκ ως η µητέρα του εσταυρωµένου, κάτι σαν την παρθένα Μαρία. Αφελές στην φιλοσοφική του διάσταση αλλά καθηλωτικό ως αισθητικό γεγονός. Προσοχή, η ταινία θα προβάλλεται από την Κυριακή του Πάσχα.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4627826