«Ένας φίλος από την Θεσσαλονίκη, συνάντησε τον πατέρα μου στην Αθήνα και του είπε ότι οι Γερμανοί παίρνουν τους Εβραίους». Βρισκόμαστε στον Σεπτέμβρη του 1943. Γιάννενα. Η δεκάχρονη Ευτυχία Ναχμία (Νάχμαν) φεύγει μαζί με τον πατέρα της για την Αθήνα. Η φυγή αυτή θα είναι κι η σωτηρία της αφού, λίγο καιρό αργότερα, 25 Μαρτίου του 1944 δεν θα βρίσκεται ανάμεσα στους 1.850 Γιαννιώτες Εβραίους που θα φορτώσουν από το Μώλο τα γερμανικά καμιόνια για να τους στείλουν στο Άουσβιτς (επέστρεψαν μόνο 163 άτομα). Η Ευτυχία Ναχμία είναι ένα από τα εβραιόπουλα τα οποία έκρυψαν Έλληνες και τα διέσωσαν από τη ναζιστική φρίκη. Οι κατοχικές αρχές είχαν βγάλει και τη σχετική- ολοκληρωτική- διαταγή: κανείς να μην δώσει άσυλο στους διωκόμενους Εβραίους.Όπως αφηγείται η ίδια σε μία παλιά συνέντευξή της στην Ελένη Τσερεζόλε στην «ΑΥΓΗ» (2005) «παρά τις απαγορεύσεις βρέθηκαν άνθρωποι και μας έκρυψαν».
«Ο πατέρας μου όσο ζούσε είχε πάντα μαζί του μια φωτογραφία ενός από τούς σωτήρες μας, που του είχε πει: για να σε πάρουν οι Γερμανοί, θα περάσουν από πάνω μου», συνεχίζει και προσθέτει: «Ο πατέρας μου έκανε το παν για να φέρει και τα αδέλφια του στην Αθήνα - ωστόσο δεν τον άκουσαν, του έλεγαν 'έλα εδώ να τα πούμε', έχω ακόμη τα γράμματά τους... Αν γύριζε πίσω, δεν θα προλαβαίναμε να βγάλουμε άδεια να φύγουμε. Σωθήκαμε εμείς οι πέντε: ο πατέρας, η μητέρα μου, τα αδέλφια μου και εγώ. Οι γιαγιάδες, οι ‘νόνες' όπως τις λέγαμε, και τα αδέλφια του πατέρα μου και της μητέρας μου, έμειναν στα Γιάννενα και τους έπιασαν και χάθηκαν στο στρατόπεδο του Άουσβιτς. Χωρίς ποτέ να μάθουν το 'γιατί'... Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει το γιατί. Αυτό που συνέβηκε, είναι υπεράνω κάθε φαντασίας».
«Φιλιά εις τα παιδιά»
Την ιστορία της Ναχμία, ενός παιδιού που διασώθηκε από τον ντόπιο πληθυσμό κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αφηγείται στο κινηματογραφικό πανί το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ με τον τίτλο «Φιλιά εις τα παιδιά».
Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε πρώτη φορά στο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2011 και τώρα πήρε βραβείο στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Χαλκίδας (ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή 9 Οκτωβρίου). Δεν είναι η μόνη που μιλά στο φακό: άλλα τέσσερα εβραιόπουλα της εποχής που σώθηκαν από το Ολοκαύτωμα χάρις σε οικογένειες Χριστιανών ξεδιπλώνουν τις μνήμες τους στο φακό. Τα παιδιά αυτά θα παραμείνουν κρυμμένα για πολύ καιρό, με ψεύτικα ονόματα, συχνά χωρισμένα από τους γονείς τους. Πρόκειται για ημέρες απόλυτης σιωπής, μέρες απότομης ενηλικίωσης, σαν συμβάν που σημάδεψε τα υπόλοιπα χρόνια. Η Ροζίνα Ασσέρ-Πάρδο από τη Θεσσαλονίκη (έμεινε κρυμμένη 548 μέρες σε σπίτι στο κέντρο της πόλης στην Τσιμισκή), ο Σήφης Βεντούρας από τα Χανιά (τον έκρυβε η νταντά του), η Σέλλυ Κούνιο-Κοέν και ο Μάριος Σούσης στην Αθήνα, αυτά τα «κρυμμένα παιδιά» της Κατοχής είχαν το (θλιβερό) προνόμιο να επιζήσουν, σαν απομεινάρια της μνήμης χιλιάδων παιδιών που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν.
Από το 2006
Η έρευνα του Λουλέ για την ταινία ξεκίνησε το 2006, με αφορμή την έκθεση μαρτυριών και ντοκουμέντων «Κρυμμένα παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής» του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος. Τα γυρίσματα έγιναν στο χρονικό διάστημα 2007-2009 σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα και Χανιά. Στην έρευνα συμμετείχε και η Ρέα Αποστολίδη. Η μουσική είναι του Νίκου Κυπουργού.
Β. Λουλές: «Η ζωή τους ήταν εκκερεμές»
«Τα παιδιά, ζούσαν μια σύνθετη κατάσταση. Η ζωή τους ήταν ένα εκκρεμές ανάμεσα στην ανάγκη να παίξουν και να τρέξουν και στην ανάγκη να κρυφτούν. Αναγκάστηκαν να μεγαλώσουν απότομα», είχε αναφέρει ο σκηνοθέτης στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Άλλα έργα του Λουλέ: 1990 Απών, 1993 Ο Αμερικάνος, 1996 Μετέωρα-Πίνδος, οδοιπορικό, 1999 Ελευσίνα, ιστορίες στον απόηχο των μηχανών, 2000 Ένας λαμπερός ήλιος, 2005 Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη
ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Από αριστερά προς τα δεξιά: Σήφης, Ροζίνα, Μάριος, Ευτυχία Νάχμαν (Ναχμία) και Σέλλυ
(Από τις εκδόσεις Τάλως κυκλοφορεί το βιβλίο της Ευτυχίας Νάχμαν «Γιάννενα: Ταξίδι στο Παρελθόν- Αθήνα 1996)
Του Γ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ από την ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου