Η ιταλική φασιστική προπαγάνδα στον Μεσοπόλεμο

Tο 1933 η φασιστική Ιταλία του Μουσσολίνι, δημιούργησε ένα απόλυτο μοντέλο χειρισμού συνειδήσεων και το ενέταξε στην προπαγανδιστική της στρατηγική, όπως αυτό ήδη εφαρμοζόταν στην ναζιστική Γερμανία από το 1930, από τον διαβόητο Υπουργό Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς. Την αρμοδιότητα αυτή, την ανέθεσε ο ιταλός δικτάτορας Μουσσολίνι, στον γαμπρό του Γκαλεάτσο Τσάνο, διορίζοντάς τον Υπουργό Τύπου και Προπαγάνδας.Το 1933 το φασιστικό κράτος ιδρύει ένα εθνικό φορέα ραδιοφωνικών προγραμμάτων, την E.I.A.R, Εταιρεία Ραδιοφωνικών Ακροάσεων, (Ende Italiano Audizioni Radiofoniche), ενώ ταυτόχρονα άρχισε να κατασκευάζει ισχυρότερους πομπούς, για να εκπέμπουν εκπομπές προς την Ελλάδα, την Αλβανία, την Β. Αφρική και τις Αραβικές Χώρες.Ο πιο ισχυρός πομπός ήταν αυτός που είχε ο Ραδιοφωνικός σταθμός βραχέων κυμάτων, στο Μπάρι και ο οποίος λειτούργησε στις 6 Σεπτεμβρίου 1933, ενώ στις 15 Αυγούστου 1933, εξέπεμψε για πρώτη φορά ξενόγλωσσο πρόγραμμα προς την Αλβανία.
Το σύνολο των ραδιοφωνικών προγραμμάτων προετοιμαζόταν σε ραδιοφωνικά στούντιο στη Ρώμη και στη συνέχεια, με καλωδιακή σύνδεση, αποστελλόταν στον πομπό του Μπάρι. Ο Ιταλικός Ραδιοφωνικός σταθμός στο Μπάρι πραγματοποίησε, για τους έλληνες ακροατές, την πρώτη του μετάδοση, στην ελληνική γλώσσα, την 1η Ιουλίου 1934, σε εβδομαδιαία βάση, τρεις φορές την εβδομάδα, εκθειάζοντας τα «φασιστικά χαρακτηριστικά» του καθεστώτος του δικτάτορα Μουσσολίνι.

Ο ίδιος Ραδιοφωνικός σταθμός προχώρησε και σε μια «ήπια πολιτιστική διείσδυση», στα ελληνικά δρώμενα, διεξάγοντας καθημερινές διαλέξεις με εκπροσώπους του πνευματικού και καλλιτεχνικού κόσμου, με φωνογραφημένες εκπομπές από την Αθήνα του Μεσοπολέμου, παρουσιάζοντας τον Σικελιανό, τον Τερζάκη, τον Κορδάτο, τον Δ. Κόκκινο κ.λπ.
Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, οι εκπομπές στην ελληνική γλώσσα έγιναν ημερήσιες και διαρκούσαν 45 λεπτά, από τις 9.15 έως τις 10 το βράδυ.

Η εκπομπή άρχιζε με την ανάκρουση του ελληνικού εθνικού ύμνου και συνεχιζόταν με ένα διεθνές ειδησεογραφικό δελτίο ειδήσεων. Στη συνέχεια, ακολουθούσε διάλεξη που εκθείαζε τη φασιστική ιδεολογία, ενώ αργότερα το πρόγραμμα συνεχιζόταν με ελληνική μουσική.

Στα μέσα της εβδομάδας, μεταδιδόταν νέα «από τας επαρχίας και τον ελληνισμόν», καθώς και οικονομικές, καλλιτεχνικές και τουριστικές ειδήσεις. Αργότερα, προστέθηκαν και μαθήματα ιταλικής γλώσσας, όπως επίσης και διαγωνισμοί, σε συνεργασία με το γνωστό περιοδικό «Διάπλαση των Παίδων».

Την ίδια χρονιά, του 1934, ακούστηκε και στα Γιάννενα ο Ιταλικός Ραδιοφωνικός σταθμός του Μπάρι. Ο Γιαννιώτης λογοτέχνης Ιωάννης Ν. Νικολαίδης, στον τόμο Θ΄ «τα Γιάννινα του Μεσοπολέμου», αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Μπάρι, καθιέρωσε ελληνική εκπομπή, ακουγόταν και στα Γιάννινα, από τους λίγους που είχαν εκείνη την εποχή, ραδιόφωνα. Από αυτό, τον ραδιοσταθμό θ’ ακουστούν σε λίγα χρόνια, οι μεγαλύτερες συκοφαντίες εναντίον της Ελλάδας. Εκπέμπονταν για να δημιουργήσουν δυσμενή ατμόσφαιρα σε βάρος της χώρας μας και να προετοιμάσουν την ιταλική επίθεση εναντίων της…» Τα χρόνια του Μεσοπολέμου αποτέλεσαν, και για την Ελλάδα, το καθοριστικό σημείο εκκίνησης των εθνικιστικών-φασιστικών οργανώσεων, όπως αυτά, εμφανίστηκαν εκείνο το χρονικό διάστημα .

Η φασιστική οργάνωση, «Εθνική Ένωση Ελλάς», (Ε.Ε.Ε.), ή όπως αλλιώς λεγόταν «Τα Τρία Έψιλον», ιδρύθηκε το 1927 στη Θεσσαλονίκη. Στα Γιάννενα, εμφανίστηκε το καλοκαίρι του 1931.Η γιαννιώτικη εφημερίδα εκείνης της εποχής, «Ο Κήρυξ», αναφέρει χαρακτηριστικά :«Σκοποί των ‘Τριεψιλιτών’ ήταν η καταπολέμηση του Εβραϊσμού και του Κομμουνισμού», ενώ ο «Ηπειρωτικός Αγών», στις 4 Σεπτεμβρίου 1931, απαντούσε, εμμέσως πλην σαφώς, μέσα από τις στήλες του, επισημαίνοντας τον κίνδυνο της Δημοκρατικής εκτροπής, τονίζοντας ότι :
«Αλλά και από γενικωτέρας απόψεως δεν ευρίσκομεν επιτακτικήν την ανάγκην ιδρύσεως τοιούτων οργανώσεων, αι οποίαι μεταβάλλονται εις όργανα επιβουλής των ελευθεριών των λαών».

Το 1934, η επίσημη ιταλική παρουσία, στα Γιάννενα, εκφράζεται, δια μέσου του ιταλικού προξενείου, που εκπροσωπείται με τον υποπρόξενο Λιβεράνι, και ο οποίος διάκειται φίλα προσκείμενος προς τη νεοϊδρυθείσα, φασιστική οργάνωση «Εθνική Ένωση Ελλάς». Οι Γιαννιώτες πολίτες, όπως και οι περισσότερες εφημερίδες της εποχής, είναι αντίθετοι προς τα κελεύσματα και τους σκοπούς αυτής της φασιστικής οργάνωσης, πράγμα το οποίο προξενεί και την αντίδραση του ιταλού πρόξενου Λιβεράνι.Στις διαμαρτυρίες του Λιβεράνι για τη φασιστική οργάνωση «Εθνική Ένωση Ελλάς» (Ε.Ε.Ε.) απάντησε, στις 24 Ιουλίου 1934, η εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών»: «Εάν ο κ. Λιβεράνι, χολούται από τα μαστιγώματα, τα οποία ο ελεύθερος ελληνικός τύπος, καταφέρει, κατά του φασισμού και των δικτατόρων, καλόν θα ήτο και για την υγείαν του ακόμη, να εγκαταλείψη, το ελληνικόν έδαφος, και να μεταβή, εις την ιταλίαν όπου τον διαβεβαιώνομεν, ότι, από ολόκληρον τον ιταλικόν τύπον, καθημερινά, θ’ αναγιγνώσκη, λιβανίσματα υπέρ του φασισμού και του κ. Μουσσολίνι…».

Η περίπτωση Λιβεράνι είναι μια από τις δεκάδες που αφορούν τη στρατηγική της ιταλικής φασιστικής προπαγάνδας στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’30. Η ιδεολογική δράση της ιταλικής φασιστικής προπαγάνδας είχε ήδη διαβρώσει πριν από το 1930 τους συλλόγους της ιταλικής παροικίας, στην Πάτρα, στη Θεσσαλονίκη, δημιουργώντας φασιστικούς συλλόγους, ενώ είχε αποκτήσει έρεισμα και σε ορισμένους κύκλους της ελληνικής διανόησης.

Στα επόμενα χρόνια, ο ερχομός της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, με τον Ιωάννη Μεταξά, έρχεται να επιφέρει την κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών, καθώς και τις ατομικές ελευθερίες. Παρ’ όλα αυτά όμως, η δικτατορία του Μεταξά γοητεύει τους έλληνες αστούς, καθώς η Ελλάδα, βαδίζει πλέον σε φασιστικά μονοπάτια, λησμονώντας ότι πριν από λίγους μήνες είχε αναβιώσει ο Διχασμός, με πρωτοβουλία των πολιτικών ηγεσιών. Στον τομέα του Ραδιόφωνου, το δικτατορικό καθεστώς, το 1936, αναθέτει τη δημιουργία Ραδιοφωνικού Σταθμού στη γερμανική εταιρεία Siemens και την ασύρματη τηλεγραφία στην Telefunken, που εκπροσωπούνται στην Ελλάδα, από τον Ιωάννη Βουλπιώτη, ο οποίος ήταν γαμπρός του γερμανού μεγαλοβιομήχανου Siemens.

Στα Γιάννενα του ‘36, η εξάπλωση του Ραδιόφωνου είναι αρκετά σημαντική. Ο Γιαννιώτης λογοτέχνης Ιωάννης Ν. Νικολαΐδης στον τόμο Ι’ «Τα Γιάννινα του Μεσοπολέμου», αναφέρει χαρακτηριστικά: «… Στα Γιάννινα, κατά την επίσημη στατιστική του Ταχυδρομείου, λειτουργούσαν 105 ραδιόφωνα, (49 Φίλιπς, 19 Άιγουώτερ Κέντ, 9 Ερσεά, 6 Τελφούνκεν, 3 Μαρκόνι, 19 άλλων εταιρειών). Με την ίδρυση και στην Αθήνα ραδιοφωνικού πομπού, ήταν βέβαιο ότι τα ραδιόφωνα θα γίνονταν σύντομα περισσότερα». Ο ραδιοφωνικό πόλεμος, ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία, είχε πλέον αρχίσει και ήταν το προοίμιο του πραγματικού πολέμου, όπως αυτός θα ξεσπούσε το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Η προπαγανδιστική προσπάθεια του Ραδιοφωνικού Σταθμού στο Μπάρι για την ελληνική επικράτεια συνεχίστηκε πιο δυναμικά καθώς τον Μάιο του 1938 εξέδωσε ένα καλαίσθητο περιοδικό, στην ελληνική γλώσσα, που έφερε τον τίτλο «Ράδιο Επιθεώρησις» και διανεμόταν ταχυδρομικώς, σε όλη την Ελλάδα, σε 2.000 έλληνες παραλήπτες.

Πίσω από αυτή την «ειδυλλιακή εικόνα του φασισμού», όπως ακριβώς την προωθούσε έντεχνα ο Ραδιοφωνικός σταθμός στους έλληνες ακροατές, θα αποκαλυφθεί, στα επόμενα χρόνια, το πραγματικό προσωπείο του ιταλικού φασισμού.Με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, θα αυξήσει τις εκπομπές του, εξαπολύοντας πλέον το ανθελληνικό του φαρμάκι, μεταδίδοντας ανυπόστατες πληροφορίες για τα ελληνικά στρατεύματα που πολεμούσαν τον ιταλό εισβολέα στο ελληνικό και στο αλβανικό έδαφος. Στο ίδιο μήκος κύματος, θα λειτουργήσει και το Ειδησεογραφικό Πρακτορείο Στεφάνι (Agencia Stefani), που δύο ημέρες πριν από την εισβολή του ιταλικού στρατού, στο ελληνικό έδαφος, θα ανακοινώσει την ανυπόστατη είδηση στις ιταλικές εφημερίδες ότι: «Το Πρακτορείο Στεφάνι (Agencia Stefani), μεταδίδει τα κάτωθι εκ των Τιράνων: Ένοπλος ελληνική συμμορία, επετέθη, σήμερον την πρωίαν δι΄όπλων και χειροβομβίδων, πλησίον της Κορυτσάς, νοτίως της διαβάσεως Καπέτιστα…», Παράλληλα δε, για να προλειάνει το έδαφος στην επερχόμενη ιταλική εισβολή, εξέδωσε και δεύτερη ψευδή είδηση, που ανέφερε ότι: «Χθές το εσπέρας (26 Οκτωβρίου 1940) τρεις βόμβες, εξερράγησαν, πλησίον του γραφείου του λιμεναρχείου, των Αγίων Σαράντα… Καταζητούνται, έλληνες ή άγγλοι πράκτορες, εις ούς οφείλεται, η ανωτέρω ενέργεια». Η ιταλική φασιστική προπαγάνδα είχε εφαρμόσει, τα πάντα στην εντέλεια, δια χειρός του υπουργού Τύπου και Προπαγάνδας Γκαλεάτσο Τσιάνο:
«Πότε θέλετε να γίνει το επεισόδιο;» ρώτησε ο Τσιάνο τον δικτάτορα Μουσσολίνι.«Στις 24» απάντησε ο Μουσσολίνι. Γκαλεάτσο Τσιάνο: «Θα το έχετε, στις 24 (Οκτωβρίου) θα γίνει το επεισόδιο». Τελικά και τα δύο προσχεδιασμένα επεισόδια, της ιταλικής φασιστικής προπαγάνδας πραγματοποιήθηκαν στις 26 Οκτωβρίου 1940. Δύο μέρες αργότερα, η Ελλάδα έμπαινε στα δύσκολα μονοπάτια του πολέμου καθώς θα πολεμούσε για τα δίκαιά της. Στην πορεία της, θα πραγματοποιούσε μια αναμέτρηση με τη ναζιστική γερμανική πολεμική μηχανή, θα βίωνε μια τριπλή κατοχή με εκατόμβες θυμάτων από τον άμαχο πληθυσμό και θα μεγαλουργούσε στα βουνά πολεμώντας τους μισητούς καταχτητές.

Αλέκος Ράπτης
http://www.agon.gr/news/160/ARTICLE/23506/2013-10-28.html




Δεν υπάρχουν σχόλια: