Οι Τούρκοι καλούνται σήμερα στις κάλπες για τις βουλευτικές εκλογές που αναμένεται να αναδείξουν νικητή τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος διεκδικεί την τρίτη συνεχόμενη θητεία του και επιδιώκει να καταρτίσει νέο Σύνταγμα.
Η χώρα, που ελπίζει να ενταχθεί στην ΕΕ, θεωρείται ότι μετατράπηκε σε ισχυρή οικονομία και ανέλαβε σημαντικές διεθνείς πρωτοβουλίες αφότου το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) κατέλαβε για πρώτη φορά την εξουσία το 2002.
Τα εκλογικά τμήματα στη χώρα των 74 εκατομμυρίων ανθρώπων αναμένεται να ανοίξουν στις 07:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) στα ανατολικά και μια ώρα αργότερα στα δυτικά, στην πρωτεύουσα Άγκυρα καθώς και στην Κωνσταντινούπολη.
Οι δημοσκοπήσεις φέρουν τον Ερντογάν να κερδίζει άνετα άλλα τέσσερα χρόνια μονοκομματικής εξουσίας.
Το AK πιστώνεται την βελτίωση της κατάστασης της οικονομίας και ότι τερμάτισε δεκαετίες χαοτικών κυβερνητικών συνασπισμών, στρατιωτικών πραξικοπημάτων και αποτυχημένων ξένων δανείων.
Το μόνο ερώτημα στις σημερινές εκλογές είναι πόσο μεγάλη θα είναι η διαφορά. Στον Ερντογάν δεν αρκεί απλή πλειοψηφία για να προωθήσει το σχέδιο του να καταρτίσει νέο Σύνταγμα για να αντικαταστήσει εκείνο του 1982, που είχε ψηφιστεί δύο χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Σεπτεμβρίου του 1980.
Ο Ερντογάν, το κόμμα του οποίο αποτελεί μετεξέλιξη απαγορευμένων ισλαμικών κινημάτων, λέει ότι το νέο Σύνταγμα θα βασίζεται σε δημοκρατικές και πλουραλιστικές αρχές που θα φέρουν την Τουρκία πιο κοντά στα Ευρωπαϊκά πρότυπα.
Πολλοί ξένοι επενδυτές χαρακτηρίζουν το συντηρητικό AK ως το πιο φίλα προσκείμενο στις αγορές κόμμα στην Τουρκία, αλλά οι επικριτές του Ερντογάν τον θεωρούν απολυταρχικό. Εκφράζουν φόβους ότι θα αποπειραθεί να μετατρέψει το πολιτικό σύστημα σε προεδρικό και θα επιδιώξει να εκλεγεί ο ίδιος πρόεδρος στο μέλλον.
Αντίπαλοι του Ερντογάν επισημαίνουν επίσης τις παρακολουθήσεις τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από κρατικές υπηρεσίες, τις συλλήψεις δημοσιογράφων που επικρίνουν την κυβέρνηση, το νεποτισμό, το διευρυνόμενο χάσμα πλουσίων-φτωχών.
Στην απερχόμενη βουλή το AK είχε τις 331 από τις 550 έδρες και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα τις διατηρήσει αν δεν τις αυξήσει. Το AK χρειάζεται τουλάχιστον 330 έδρες για να έχει την δυνατότητα να προκηρύξει δημοψήφισμα για την κατάρτιση νέου Συντάγματος. Στην περίπτωση που αποσπάσει πλειοψηφία δύο τρίτων θα είναι σε θέση να τροποποιήσει το Σύνταγμα χωρίς να χρειάζεται καν δημοψήφισμα.
«Οι εκλογές αυτές δεν αφορούν το ποιος θα κερδίσει, αλλά το εάν και κατά πόσον το AK θα κερδίσει με αρκετά μεγάλη πλειοψηφία ώστε να αλλάξει το Σύνταγμα», σύμφωνα με το Σινάν Ιλγκέν του Κέντρου Μελετών για την Οικονομία και την Εξωτερική Πολιτική της Κωνσταντινούπολης.
Η αντιπολίτευση αναζήτησε νέα ταυτότητα μετά τη συντριβή των παλιών μεγάλων κομμάτων που είχαν σαρωθεί από το AK εν μέσω σκανδάλων και των συνεπειών της οικονομικής κρίσης το 2002.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το άλλοτε κυρίαρχο κόμμα των κοσμικών, προσκείμενων στην Δύση ελίτ, έχει αναζωογονηθεί υπό το νέο του ηγέτη Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Οι δημοσκοπήσεις το φέρουν ικανό να συγκεντρώσει από 25% ως 30% των ψήφων.
Ο Κιλιτσντάρογλου άφησε κατά μέρος την παλιότερη ρητορική του CHP, που κατηγορούσε το AK ότι ήθελε να μετατρέψει την Τουρκία σε ισλαμικό κράτος τύπου Ιράν, και επικεντρώθηκε σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στις ανισότητες, ενώ προειδοποίησε για την αυξανόμενη δύναμη του Ερντογάν.
Οι επιδόσεις των ανεξάρτητων υποψηφιοτήτων του κουρδικού κόμματος της Ειρήνης και της Δημοκρατίας (BDP) αλλά και του ακροδεξιού κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) ίσως αποδειχθούν αυτές που θα κρίνουν εάν το κόμμα του Ερντογάν θα εκλέξει τον αριθμό βουλευτών που επιδιώκει.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η επόμενη κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα έχει υπερδιογκωθεί, η οικονομία έχει υπερθερμανθεί και η ανεργία μεταξύ των νέων είναι υψηλή, σε μια χώρα όπου ο μέσος όρος ηλικίας φθάνει τα 28 χρόνια.
Τα πρώτα αποτελέσματα μετά τις 9 το βράδυ
Λίγο μετά τις 9 το βράδυ θα αρχίσουν να φαίνονται τα αποτελέσματα της προεκλογικής προσπάθειας των κομμάτων στην Τουρκία για τις σημερινές βουλευτικές εκλογές. Οι κάλπες κλείνουν στις πέντε το απόγευμα.
Συνολικά 50.189.930 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι θα εκλέξουν τους 550 βουλευτές της τουρκικής εθνοσυνέλευσης. Μετέχουν 15 κόμματα και 203 ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Οι δημοσκοπήσεις μέχρι την τελευταία στιγμή έδιναν προβάδισμα στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με ποσοστά 45-50% και ακολουθούσαν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (25-30%), το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (10-13%) και το φιλοκουρδικό Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (5-7%) που υποστηρίζει ανεξάρτητους βουλευτές. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις αναμένεται να εκλεγούν περίπου 30 ανεξάρτητοι.
Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα θα καθυστερήσουν, στο βαθμό που θα καθυστερεί η ενσωμάτωση των ψήφων στα μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία και θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό το τελικό αποτέλεσμα. Στην Κωνσταντινούπολη για παράδειγμα όπου εκλέγονται οι 85 από τους 550 βουλευτές, υπάρχουν 9.387.327 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι. Ακολουθούν η Άγκυρα με 31 βουλευτές και 3.407.999 ψηφοφόρους και η Σμύρνη με 26 βουλευτές και 2.904.169 ψηφοφόρους.
Δεν αποκλείεται ορισμένα βασικά ερωτήματα σχετικά με τις εκλογές να απαντηθούν αρκετά αργά. Κι αυτό επειδή σημαντικό στοίχημα των εκλογών είναι το αν το ακροδεξιό κόμμα θα καταφέρει να ξεπεράσει το 10%, που είναι η προϋπόθεση για εκπροσώπηση στην εθνοσυνέλευση. Από το αν θα μπουν οι ακροδεξιοί στη βουλή, θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό το μέγεθος της νίκης του κυβερνώντος κόμματος.
Δεύτερος παράγοντας που θα επηρεάσει το μέγεθος αυτό, θα είναι το κατά πόσο θα αυξηθεί η δύναμη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος σε σχέση με τις εκλογές του 2007. Τρίτος παράγοντας είναι ο αριθμός των ανεξάρτητων βουλευτών που θα εκλεγούν. Όλες οι δημοσκοπήσεις πάντως έδειχναν ότι ειδικά στη Νοτιοανατολική Τουρκία, το κυβερνών κόμμα θα χάσει σημαντικό μέρος από τις ψήφους που είχε πάρει το 2007 από τους Κούρδους της περιοχής.
Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θα επιχειρήσει να κατακτήσει την τρίτη συνεχόμενη νίκη σε βουλευτικές εκλογές. Το στοίχημα του είναι να το καταφέρει αυτό, αυξάνοντας και την εκλογική του δύναμη. Είχε κερδίσει την αυτοδυναμία το 2002 με ποσοστό 34,29% και το 2007 με 46,58%.
Πέρα από τα ποσοστά όμως το σημαντικό για το κυβερνών κόμμα είναι να κερδίσει πλειοψηφία τουλάχιστο 330 εδρών. Με αυτή την πλειοψηφία μπορεί να υπερψηφιστεί το νέο σύνταγμα, αν και θα χρειαστεί και έγκριση του λαού με δημοψήφισμα. Με την απόλυτη πλειοψηφία των 367 εδρών, το σύνταγμα υπερψηφίζεται, χωρίς να είναι υποχρεωτικό το δημοψήφισμα. Απλώς με βάση το σύνταγμα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τη δυνατότητα να θέσει θέμα δημοψηφίσματος ακόμη και σε αυτή την περίπτωση.
Εάν μετά τις εκλογές σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ο Ερντογάν θα είναι ο δεύτερος πολιτικός και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης το δεύτερο κόμμα που θα έχει καταφέρει κάτι τέτοιο σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις στην ιστορία της Τουρκίας, από το 1946 που ισχύει το πολυκομματικό σύστημα. Το πρώτο κόμμα που το είχε καταφέρει ήταν το Δημοκρατικό Κόμμα του Αντνάν Μεντερές με ποσοστά 55,2 - 57,5 και 47,91 στις εκλογές του 1950, του 1954 και του 1957.
Τα αποτελέσματα των εκλογών που είχαν διεξαχθεί στις 22 Ιουλίου 2007 είχαν ως εξής:
Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης 46,58 341 έδρες
Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα 20,88 112 έδρες
Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος 14,27% 71 έδρες
Ανεξάρτητοι 26 έδρες
Η χώρα, που ελπίζει να ενταχθεί στην ΕΕ, θεωρείται ότι μετατράπηκε σε ισχυρή οικονομία και ανέλαβε σημαντικές διεθνείς πρωτοβουλίες αφότου το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) κατέλαβε για πρώτη φορά την εξουσία το 2002.
Τα εκλογικά τμήματα στη χώρα των 74 εκατομμυρίων ανθρώπων αναμένεται να ανοίξουν στις 07:00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας) στα ανατολικά και μια ώρα αργότερα στα δυτικά, στην πρωτεύουσα Άγκυρα καθώς και στην Κωνσταντινούπολη.
Οι δημοσκοπήσεις φέρουν τον Ερντογάν να κερδίζει άνετα άλλα τέσσερα χρόνια μονοκομματικής εξουσίας.
Το AK πιστώνεται την βελτίωση της κατάστασης της οικονομίας και ότι τερμάτισε δεκαετίες χαοτικών κυβερνητικών συνασπισμών, στρατιωτικών πραξικοπημάτων και αποτυχημένων ξένων δανείων.
Το μόνο ερώτημα στις σημερινές εκλογές είναι πόσο μεγάλη θα είναι η διαφορά. Στον Ερντογάν δεν αρκεί απλή πλειοψηφία για να προωθήσει το σχέδιο του να καταρτίσει νέο Σύνταγμα για να αντικαταστήσει εκείνο του 1982, που είχε ψηφιστεί δύο χρόνια μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Σεπτεμβρίου του 1980.
Ο Ερντογάν, το κόμμα του οποίο αποτελεί μετεξέλιξη απαγορευμένων ισλαμικών κινημάτων, λέει ότι το νέο Σύνταγμα θα βασίζεται σε δημοκρατικές και πλουραλιστικές αρχές που θα φέρουν την Τουρκία πιο κοντά στα Ευρωπαϊκά πρότυπα.
Πολλοί ξένοι επενδυτές χαρακτηρίζουν το συντηρητικό AK ως το πιο φίλα προσκείμενο στις αγορές κόμμα στην Τουρκία, αλλά οι επικριτές του Ερντογάν τον θεωρούν απολυταρχικό. Εκφράζουν φόβους ότι θα αποπειραθεί να μετατρέψει το πολιτικό σύστημα σε προεδρικό και θα επιδιώξει να εκλεγεί ο ίδιος πρόεδρος στο μέλλον.
Αντίπαλοι του Ερντογάν επισημαίνουν επίσης τις παρακολουθήσεις τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από κρατικές υπηρεσίες, τις συλλήψεις δημοσιογράφων που επικρίνουν την κυβέρνηση, το νεποτισμό, το διευρυνόμενο χάσμα πλουσίων-φτωχών.
Στην απερχόμενη βουλή το AK είχε τις 331 από τις 550 έδρες και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα τις διατηρήσει αν δεν τις αυξήσει. Το AK χρειάζεται τουλάχιστον 330 έδρες για να έχει την δυνατότητα να προκηρύξει δημοψήφισμα για την κατάρτιση νέου Συντάγματος. Στην περίπτωση που αποσπάσει πλειοψηφία δύο τρίτων θα είναι σε θέση να τροποποιήσει το Σύνταγμα χωρίς να χρειάζεται καν δημοψήφισμα.
«Οι εκλογές αυτές δεν αφορούν το ποιος θα κερδίσει, αλλά το εάν και κατά πόσον το AK θα κερδίσει με αρκετά μεγάλη πλειοψηφία ώστε να αλλάξει το Σύνταγμα», σύμφωνα με το Σινάν Ιλγκέν του Κέντρου Μελετών για την Οικονομία και την Εξωτερική Πολιτική της Κωνσταντινούπολης.
Η αντιπολίτευση αναζήτησε νέα ταυτότητα μετά τη συντριβή των παλιών μεγάλων κομμάτων που είχαν σαρωθεί από το AK εν μέσω σκανδάλων και των συνεπειών της οικονομικής κρίσης το 2002.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το άλλοτε κυρίαρχο κόμμα των κοσμικών, προσκείμενων στην Δύση ελίτ, έχει αναζωογονηθεί υπό το νέο του ηγέτη Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Οι δημοσκοπήσεις το φέρουν ικανό να συγκεντρώσει από 25% ως 30% των ψήφων.
Ο Κιλιτσντάρογλου άφησε κατά μέρος την παλιότερη ρητορική του CHP, που κατηγορούσε το AK ότι ήθελε να μετατρέψει την Τουρκία σε ισλαμικό κράτος τύπου Ιράν, και επικεντρώθηκε σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στις ανισότητες, ενώ προειδοποίησε για την αυξανόμενη δύναμη του Ερντογάν.
Οι επιδόσεις των ανεξάρτητων υποψηφιοτήτων του κουρδικού κόμματος της Ειρήνης και της Δημοκρατίας (BDP) αλλά και του ακροδεξιού κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) ίσως αποδειχθούν αυτές που θα κρίνουν εάν το κόμμα του Ερντογάν θα εκλέξει τον αριθμό βουλευτών που επιδιώκει.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η επόμενη κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, καθώς το δημοσιονομικό έλλειμμα έχει υπερδιογκωθεί, η οικονομία έχει υπερθερμανθεί και η ανεργία μεταξύ των νέων είναι υψηλή, σε μια χώρα όπου ο μέσος όρος ηλικίας φθάνει τα 28 χρόνια.
Τα πρώτα αποτελέσματα μετά τις 9 το βράδυ
Λίγο μετά τις 9 το βράδυ θα αρχίσουν να φαίνονται τα αποτελέσματα της προεκλογικής προσπάθειας των κομμάτων στην Τουρκία για τις σημερινές βουλευτικές εκλογές. Οι κάλπες κλείνουν στις πέντε το απόγευμα.
Συνολικά 50.189.930 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι θα εκλέξουν τους 550 βουλευτές της τουρκικής εθνοσυνέλευσης. Μετέχουν 15 κόμματα και 203 ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Οι δημοσκοπήσεις μέχρι την τελευταία στιγμή έδιναν προβάδισμα στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με ποσοστά 45-50% και ακολουθούσαν το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (25-30%), το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (10-13%) και το φιλοκουρδικό Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (5-7%) που υποστηρίζει ανεξάρτητους βουλευτές. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις αναμένεται να εκλεγούν περίπου 30 ανεξάρτητοι.
Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα θα καθυστερήσουν, στο βαθμό που θα καθυστερεί η ενσωμάτωση των ψήφων στα μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία και θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό το τελικό αποτέλεσμα. Στην Κωνσταντινούπολη για παράδειγμα όπου εκλέγονται οι 85 από τους 550 βουλευτές, υπάρχουν 9.387.327 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι. Ακολουθούν η Άγκυρα με 31 βουλευτές και 3.407.999 ψηφοφόρους και η Σμύρνη με 26 βουλευτές και 2.904.169 ψηφοφόρους.
Δεν αποκλείεται ορισμένα βασικά ερωτήματα σχετικά με τις εκλογές να απαντηθούν αρκετά αργά. Κι αυτό επειδή σημαντικό στοίχημα των εκλογών είναι το αν το ακροδεξιό κόμμα θα καταφέρει να ξεπεράσει το 10%, που είναι η προϋπόθεση για εκπροσώπηση στην εθνοσυνέλευση. Από το αν θα μπουν οι ακροδεξιοί στη βουλή, θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό το μέγεθος της νίκης του κυβερνώντος κόμματος.
Δεύτερος παράγοντας που θα επηρεάσει το μέγεθος αυτό, θα είναι το κατά πόσο θα αυξηθεί η δύναμη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος σε σχέση με τις εκλογές του 2007. Τρίτος παράγοντας είναι ο αριθμός των ανεξάρτητων βουλευτών που θα εκλεγούν. Όλες οι δημοσκοπήσεις πάντως έδειχναν ότι ειδικά στη Νοτιοανατολική Τουρκία, το κυβερνών κόμμα θα χάσει σημαντικό μέρος από τις ψήφους που είχε πάρει το 2007 από τους Κούρδους της περιοχής.
Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης θα επιχειρήσει να κατακτήσει την τρίτη συνεχόμενη νίκη σε βουλευτικές εκλογές. Το στοίχημα του είναι να το καταφέρει αυτό, αυξάνοντας και την εκλογική του δύναμη. Είχε κερδίσει την αυτοδυναμία το 2002 με ποσοστό 34,29% και το 2007 με 46,58%.
Πέρα από τα ποσοστά όμως το σημαντικό για το κυβερνών κόμμα είναι να κερδίσει πλειοψηφία τουλάχιστο 330 εδρών. Με αυτή την πλειοψηφία μπορεί να υπερψηφιστεί το νέο σύνταγμα, αν και θα χρειαστεί και έγκριση του λαού με δημοψήφισμα. Με την απόλυτη πλειοψηφία των 367 εδρών, το σύνταγμα υπερψηφίζεται, χωρίς να είναι υποχρεωτικό το δημοψήφισμα. Απλώς με βάση το σύνταγμα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τη δυνατότητα να θέσει θέμα δημοψηφίσματος ακόμη και σε αυτή την περίπτωση.
Εάν μετά τις εκλογές σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ο Ερντογάν θα είναι ο δεύτερος πολιτικός και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης το δεύτερο κόμμα που θα έχει καταφέρει κάτι τέτοιο σε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις στην ιστορία της Τουρκίας, από το 1946 που ισχύει το πολυκομματικό σύστημα. Το πρώτο κόμμα που το είχε καταφέρει ήταν το Δημοκρατικό Κόμμα του Αντνάν Μεντερές με ποσοστά 55,2 - 57,5 και 47,91 στις εκλογές του 1950, του 1954 και του 1957.
Τα αποτελέσματα των εκλογών που είχαν διεξαχθεί στις 22 Ιουλίου 2007 είχαν ως εξής:
Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης 46,58 341 έδρες
Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα 20,88 112 έδρες
Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος 14,27% 71 έδρες
Ανεξάρτητοι 26 έδρες
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου