Την περασμένη Παρασκευή στην αίθουσα της παλιάς Βουλής επί της οδού Σταδίου στην Αθήνα, η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία τίμησε τον ηπειρώτη γλύπτη και ομότιμο καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Θόδωρο Παπαγιάννη.Το κοινό απάρτιζαν κυρίως Ηπειρώτες της Αθήνας. Ανάμεσα τους άνθρωποι των γραμμάτων (ξεχωρίσαμε τον Γιάννη Δάλλα, τον Γιώργο Χουλιαρά,τον Μιχάλη Σπέγγο), εκπρόσωποι της κυβέρνησης (Βαγγέλης Αργύρης και Σέργιος Λαμπρόπουλος) και άλλοι.
«Παρουσιάζουμε σήμερα τον Θόδωρο Παπαγιάννη, έναν μάστορα των εικαστικών τεχνών, ένα λαμπρό αστέρι του μεγάλου γαλαξία των σύγχρονων ηπειρωτών δημιουργών» ανέφερε στη σύντομη προσφώνησή του ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Κώστας Αλεξίου προϊδεάζοντας για το ύφος της εκδήλωσης η οποία είχε πανηγυρικό χαρακτήρα. Οι ομιλήτριες και ομιλητές ύμνησαν τον καλλιτέχνη, αλλά και τον φίλο τους Θοδωρή Παπαγιάννη, αφού σχεδόν όλοι τους συνδέονται με φιλία χρόνων μαζί του. Ακόμη όμως και υπό αυτές τις φορτισμένες συνθήκες, τα όσα ειπώθηκαν σε συνδυασμό με το φωτογραφικό υλικό που παρουσιαζόταν στην αίθουσα βοήθησαν τους μη μυημένους (αν και δεν νομίζω να υπήρχαν και πολλοί) να καταλάβουν το υπόβαθρο του δημιουργού και τις βαθύτερες προθέσεις του.
Ο δρόμος της τέχνης από το Ελληνικό
Κεντρικό ρόλο στην εκδήλωση είχαν η πατρίδα του Παπαγιάννη, το Ελληνικό, τα πρώτα χρόνια και τα βιώματα του στο χωριό του.
Σε αυτά στάθηκε και ο καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στο τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Θάνος Χρήστου. Υπενθύμισε ακόμη το κοινωνικό μήνυμα των έργων του Παπαγιάννη όπως αυτό προέρχεται από τα μνημεία με υλικό τα αποκαΐδια του Πολυτεχνείου, αλλά και από τα βιώματα του. «Η γλυπτική του Παπαγιάννη είναι βιωματική. Προέρχεται από τα παιδικά του χρόνια».
Το έργο του Πολυτεχνείου όπως και τις συνθέσεις έξω από εκπαιδευτικούς χώρους, (Ακαδημία Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) ξεχώρισε και η συντονίστρια της συζήτησης, επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Γεωργία Λαδογιάννη. «Τα έργα του Παπαγιάννη διαμηνύουν εφαρμοσμένη ουμανιστική πατριδογνωσία» είπε.
Στα πρώτα χρόνια του Παπαγιάννη και μάλιστα «ως βοσκόπουλου» αναφέρθηκε η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνα Λαμπράκη. «Φαίνεται ότι ο Θόδωρος Παπαγιάννης ήταν κάποτε βοσκόπουλο. Εκεί λοιπόν άρχισε τις πρώτες συνομιλίες του με την τέχνη. Είναι πολύ ωραίο ότι διήνυσε όλο αυτό το δρόμο χωρίς να χάσει τη σεμνοπρέπεια που πρέπει να διακρίνει τον καλλιτέχνη» είπε η κ. Λαμπράκη. Στη συνέχεια επιχείρησε να σκιαγραφήσει την πορεία ενός καλλιτέχνη λέγοντας ότι οι μεγάλοι δημιουργοί ξανακάνουν τον δρόμο της τέχνης ώσπου να συναντήσουν τον καιρό τους. «Ξεκινούν ταπεινά και κάποτε φτάνουν στις μορφές που τους υπαγορεύει ο καιρός τους. Αν πάνε αιφνιδίως και απευθείας, χωρίς δηλαδή να έχουν ξανακάνει τον δρόμο της ιστορίας της τέχνης τότε στη πραγματικότητα είναι κινδυνοποιοί, όχι αληθινοί καλλιτέχνες. Θυμηθείτε τον Πικάσο που στα 14 του χρόνια σχεδίαζε σαν τον Ραφαέλο και που διήνυσε όλο αυτό τον δρόμο για να γίνει ο πιο ρηξικέλευθος καλλιτέχνης του 20ου αιώνα. Έτσι ξεκίνησε Θόδωρος Παπαγιάννης, ξανάγραψε την ιστορία της τέχνης ταπεινά».
Η κ. Λαμπράκη χαρακτήρισε τον ηπειρώτη δημιουργό «σπουδαίο μαρμαρογλύπτη και χειροτέχνη» και διέκρινε περιόδους στο έργο του. Μία περίοδο τεκτονική με χαρακτηριστικά κυβισμού. Μια δεύτερη περίοδο οργανική και τέλος μια τρίτη όπου κυριαρχεί η καμπύλη στο έργο του.
Έκανε ξεχωριστή αναφορά στις γνώριμες μνημειακές φιγούρες του Παπαγιάννη, περιγράφοντας τη διαδρομή τους στο έργο του γλύπτη. «Είναι αρχικώς ειδώλια που σιγά σιγά παίρνουν μέγεθος μνημειακό και γίνονται αυτές οι φοβερές τελετουργικές φιγούρες. Βγαίνουν από τα βάθη της αρχαιότητας, από την ύστερη μινωική, τη μυκηναϊκή εποχή.
Το μουσείο
Το άλλο σημείο αναφοράς της εκδήλωσης ήταν το μουσείο του Παπαγιάννη στον γενέθλιο τόπο, το Ελληνικό. Ο συντοπίτης του καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Παναγιώτης Νούτσος ανέλαβε τον ρόλο του ξεναγού. «Τόσο η κλίμακα του χρόνου όσο και ορίζοντας των θεματικών ενοτήτων (του μουσείου) επιτρέπουν να φανεί η ιδιοσυστασία του καλλιτέχνη» τόνισε. Θέλησε επίσης να συνδυάσει την παρουσία του μουσείου στο Ελληνικό με τους καιρούς που ζούμε. «Είναι μια μορφή αισιοδοξίας στη δυσχείμερη πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε. Ένας νόστος που συμπυκνώνει την ανάγκη για γείωση και απογείωση από αυτή την πραγματικότητα και τις πολλαπλές της αναθυμιάσεις. Το μουσείο είναι ανοιχτό στα ομόλογα εγχειρήματα του τόπου. Στο Ελληνικό και το Μουσείο αναφέρθηκε και ο δημοσιογράφος Κώστας Σερέζης -η ομιλία του τράβηξε σε μάκρος ξεστρατίζοντας σε περιστατικά χωρίς μεγάλη σχέση με την εκδήλωση.
«Κοιτάζοντας τα εκθέματα στο εξαιρετικά διαρρυθμισμένο χώρο του μουσείο, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί οι παιδικές του μνήμες υπήρξαν ο πλούτος του Παπαγιάννη. Πλούτος είναι τα ερεθίσματα εκείνα που ενεργοποίησαν τις δυνάμεις εντός του. Αν δεν υπήρχε αυτό το σχολείο θα έπρεπε να εφευρεθεί γιατί εκεί βρίσκονται οι πηγές μιας μεγάλης βάσης της καλλιτεχνικής προσφοράς του που αντικατοπτρίζει βασικές ανάγκες της ζωής.
Ο φιλόλογος-συγγραφέας Λαοκράτης Βάσσης στηρίχθηκε σε αποστροφές του ίδιου του Παπαγιάννη γύρω από τις πηγές της τέχνης του, την αρχαία ελληνική παράδοση και τη λαϊκή τέχνη. Μίλησε επίσης για την αντίληψη του Παπαγιάννη για την κοινωνική λειτουργία της τέχνης, αλλά την Ήπειρο. Τον χαρακτήρισε απλό και ίδιο σε όλη του τη διαδρομή όπου και αν βρίσκεται και με όποιον και αν βρίσκεται.
Στο τέλος της εκδήλωσης ο ίδιος ο γλύπτης πήρε τον λόγο ευχαριστώντας τους πάντες για την παρουσία και τα λόγια τους. «Αν πω περισσότερα μετά από όλα αυτά θα επιχειρήσω να αποδομήσω τον εαυτό μου» είπε κλείνοντας με ελαφρώς σκωπτική διάθεση την εκδήλωση.
http://www.agon.gr/news/121/ARTICLE/9441/2010-12-22.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου