Η εικόνα είναι γνωστή: Νέοι άνθρωποι, αλλά και ολόκληρες οικογένειες, βγαίνουν στο δρόμο και με παιδικά καροτσάκια συνήθως συλλέγουν από τα σκουπίδια ό,τι μεταλλικό βρουν. Ο δρόμος του μετάλλου από εκεί και πέρα χάνεται μέσα σε δαιδαλώδεις διαδρομές.
Πρόσφατα, η αστυνομία ανακάλυψε στην Ήπειρο τρεις χώρους στους οποίους συλλέγονταν μέταλλα, χωρίς περιβαλλοντικές άδειες. Και βέβαια σε αυτές τις περιπτώσεις, συνυπάρχουν κι άλλα αδικήματα φορολογικού τύπου, εφόσον υπάρξει αγοραπωλησία χωρίς τιμολόγια.
Η δουλειά όμως της αστυνομίας είναι να ελέγχει την παράνομη διακίνηση αγαθών.
Η δουλειά των άλλων θεσμικών φορέων και της οργανωμένης τοπικής κοινωνίας, είναι να ανακαλύψει το «χρυσάφι» που περικλείει όλος αυτός ο όγκος των πάσης φύσεως μετάλλων που πετιούνται μέσα στα σκουπίδια, το λεγόμενο «scrap».
Κι όταν λέμε «χρυσάφι» εννοούμε τη μεγάλη αξία που έχει το παγκόσμιο εμπόριο διακίνησης παλιών μετάλλων, ένα εμπόριο με τιμές που μεταβάλλονται όπως και τα χρηματιστήρια περίπου, ανάλογα με τη ζήτηση και την προσφορά και σίγουρα κερδοφόρο. Αν δεν ήταν κερδοφόρο, δεν θα έπεφταν και τόσοι πολλοί πάνω στα σκουπίδια για να ανακαλύψουν ό,τι εμπορεύεται.
Υπάρχει όμως κι άλλος τρόπος για να αξιοποιηθεί το μέταλλο, τρόπος νόμιμος, αλλά κυρίως λειτουργικός, προς όφελος του φυσικού περιβάλλοντος και της τοπικής οικονομίας. Κι αυτός ο τρόπος είναι η εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων, η ανακύκλωση και αξιοποίηση, αν θέλουμε μία γενική έννοια που καλύπτει όλο αυτό το δίκτυο που στοχεύει στο να επανακτά με κάθε τρόπο τα σκουπίδια αντί να τα οδηγεί στο θάψιμο και τους ΧΥΤΑ.
Η πιο προηγμένη μέθοδος διαχείρισης σήμερα στην Ευρώπη και κατεύθυνση και υποχρέωση για κάθε χώρα, είναι η ανάκτηση και η ανακύκλωση. Οι προηγμένες χώρες δεν θάβουν ούτε καν υπολείμματα πια, πόσο μάλλον σκουπίδια. Και κερδίζουν χρήματα από την αξιοποίησή τους.
Στο δρόμο της εναλλακτικής διαχείρισης μπαίνουν σιγά σιγά και τα Γιάννενα, έχοντας χάσει βέβαια πολλά χρόνια, ασχολούμενα κυρίως με τις χωροθετήσεις χώρων όπως ο ΧΥΤΑ.
Η Μονάδα Επεξεργασίας Αστικών Στερεών Αποβλήτων, το λεγόμενο «εργοστάσιο» θα αποτελέσει μία καθοριστική εξέλιξη, κυρίως γιατί θα δώσει τη δυνατότητα μίας ολοκληρωμένης διαχείρισης.
Παρ’ όλα αυτά, αφορά μόνο τα αστικά απόβλητα, από τα οποία υπολογίζεται ότι ένα 3% με 4% των συνολικών αστικών αποβλήτων της Ηπείρου, θα αφορά μεταλλικά στοιχεία (πχ τενεκεδάκια, μικρά μεταλλικά που έχει το σπίτι κ.α).
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν κι άλλες πηγές παλιών μετάλλων και μεταλλικών στοιχείων. Είναι τα ογκώδη αντικείμενα (ψυγεία, κουζίνες κλπ), είναι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, πάσης φύσεως σκουπίδια μη οικιακά, αλλά και βιομηχανικά στοιχεία, παλιά οχήματα κ.α.
Ένα μέρος αυτών των αποβλήτων αποτελεί και τη λεία σε όλες αυτές τις υποθέσεις κλοπών που έρχονται κατά καιρούς στη δημοσιότητα (παλιές σιδηροδρομικές γραμμές, φορτηγά παρατημένα κ.α) μαζί βέβαια με τις κλοπές σύγχρονου τεχνολογικού υλικού όπως στην περίπτωση γεννητριών που προκαλούν πλήγμα πραγματικό στην οικονομία (τέτοια είναι η περίπτωση με την αχρήστευση αντλιοστάσιων άρδευσης).
Αυτή όμως η περίπτωση αφορά την Αστυνομία και μπορεί να λυθεί.
Όλος ο υπόλοιπος χώρος, είναι υπόθεση των οργανωμένων θεσμών διαχείρισης των απορριμμάτων στη χώρα μας.
Πράσινα σημεία
Κλειδί στην υπόθεση διαχείρισης είναι η δημιουργία «πράσινων σημείων» (green points). Σημείων δηλαδή, οριοθετημένων χώρων, στους οποίους ο πολίτης θα γνωρίζει ότι θα μπορεί να εναποθέτει κάθε είδος αποβλήτου που χρειάζεται ειδική διαχείριση, κάθε είδος σκουπιδιού που δεν θα πέφτει στον μπλε κάδο.
Ένα τέτοιο σημείο θα μπορεί να είναι για παράδειγμα ένας ειδικός κλειστός κάδος ο οποίος θα δέχεται μόνο τα μέταλλα. Υπάρχει πλέον και η τεχνολογία και η τεχνογνωσία για να γίνει εύκολη η λειτουργία τέτοιων δικτύων και στα Γιάννενα. Όπως δε, μας μετέφερε και ο Θωμάς Μπέγκας, πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης απορριμμάτων της Ενότητας Ιωαννίνων, είναι στο σχεδιασμό η δημιουργία ενός τέτοιου πράσινου σημείου.
Μία σχετική εξοικείωση υπάρχει στους πολίτες, αφού υπάρχουν οι μεγάλοι κάδοι για μπάζα και ογκώδη αντικείμενα, ενώ και το εργοτάξιο του Δήμου δέχεται ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές.
Ο εξοπλισμός τις επόμενες μέρες δε, του ΧΥΤΑ Ελληνικού με «θρυματιστή» θα επιτρέπει τη μείωση του όγκου αποβλήτων όπως και τα μεταλλικά, οπότε θα εξασφαλίζεται τουλάχιστον η συλλογή τους και η απομάκρυνση από το περιβάλλον.
Η αξιοποίηση όμως των μετάλλων που βρίσκονται πεταμένα παντού γύρω μας, θα γίνει με ένα ολοκληρωμένο, εναλλακτικό σύστημα, που θα παίρνει το μέταλλο και θα το οδηγεί στο τελικό σημείο διάθεσης, το οποίο μπορεί να είναι η ανακύκλωση για ένα τενεκεδάκι ή το χυτήριο για ένα ογκώδες μηχάνημα.
Το πώς θα δομηθεί αυτό το σύστημα, ποιος θα είναι ο ρόλος των δήμων και των φορέων ή των ιδιωτικών εταιριών είναι άλλο ζήτημα, προφανώς όμως υπάρχει τόση διαθέσιμη εμπειρία διεθνώς που δεν θα υπάρξει εκεί πρόβλημα.
Σύντομα άλλωστε θα διαθέτουμε και μοντέλα πρόβλεψης για την παραγωγή των σκουπιδιών μας, αφού όπως μας είπε η αρμόδια Αντιπεριφερειάρχης Τ. Καλογιάννη, στην αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού, διαδικασία που τρέχει αυτήν την περίοδο, θα υπάρχει και διαχειριστικό σχέδιο για την πρόληψη της παραγωγής αποβλήτων.
Είναι φανερό ότι τα επόμενα βήματα για την αξιοποίηση των σκουπιδιών θα πρέπει να γίνουν πιο γρήγορα. Άλλωστε, αν δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι, στο τέλος θα πνιγούμε από τα σκουπίδια μας- και θα τα ακριβοπληρώσουμε κι από πάνω.
ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ από την Ελευθερία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου