Το σαμποτάζ που ένωσε τις αντιστασιακές ομάδες

Εβδομήντα χρόνια από την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου

Εβδομήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, που αποτέλεσε την κορυφαία ενέργεια της ενωμένης Εθνικής Αντίστασης. Μια υποδειγματική από στρατιωτικής σκοπιάς αποστολή, η οποία εγκλωβίστηκε τα επόμενα χρόνια στο ελληνικό μετεμφυλιακό παραλογισμό, που ήθελε Έλληνες, που τα καταφέρνουν ενωμένοι επί ισχυρότερου αντιπάλου στη διάρκεια του πολέμου, να αποτυγχάνουν να συμφωνήσουν σε περίοδο ειρήνης.

Όπως αναφέρει ο Τύπος της Κυριακής, το επιχειρησιακό σχέδιο περιελάμβανε ταυτόχρονες επιθέσεις σε διαφορετικά σημεία. Κυριότερα μέτωπα αποτελούσαν το νότιο βάθρο της γέφυρας, όπου 60 άνδρες του ΕΛΑΣ θα επιτίθεντο σε 80 Ιταλούς με οργανωμένη άμυνα, το βόρειο βάθρο της γέφυρας, όπου 20 άνδρες του ΕΔΕΣ θα επιτίθεντο σε 30 ανοχύρωτους Ιταλούς που βρίσκονταν σε σκηνές, άλλα αποσπάσματα των δύο οργανώσεων θα στρέφονταν σε πολυβολείο, ιταλικά μετόπισθεν, κόψιμο των επικοινωνιών και την τοποθέτηση εκρηκτικών στις ράγες του τρένου, ενώ κάποιοι θα παρέμεναν ως εφεδρεία.

Η επίθεση ξεκίνησε στις 23.05 και η σφοδρή μάχη που ακολούθησε κράτησε περίπου μισή ώρα. Παρά την ιταλική αντεπίθεση, οι αντάρτες καταφέρνουν να εμποδίσουν τις ιταλικές εφεδρείες, ενώ οι φωτοβολίδες στον αέρα αποτελούν σήμα ότι η γέφυρα βρίσκεται στα χέρια των ανταρτών και είναι η ώρα οι Βρετανοί σαμποτέρ να τοποθετήσουν τα εκρηκτικά στη βάση της. Η εκτυφλωτική λάμψη που ακούγεται λίγα λεπτά αργότερα καταστρέφει τη μήκους 211 μέτρων και ύψους 30 μέτρων γέφυρα, ολοκληρώνοντας με επιτυχία το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη.

Αντίθετα με τους Ιταλούς, που μέτρησαν γύρω στους 15 νεκρούς και τραυματίες, οι σαμποτέρ δεν είχαν καμία απώλεια εκτός κάποιων ελαφρά τραυματισμένων.

Παρότι στην πορεία φάνηκε ότι η ανατίναξη της γέφυρας είχε μειωμένη στρατηγική σημασία, αφού, όταν πραγματοποιήθηκε ο στρατηγός Ρόμελ είχε ήδη ηττηθεί στο Ελ Αλαμέιν και οι σύμμαχοι είχαν εισβάλει στη Βόρειο Αφρική, η ενέργεια αποτέλεσε κορυφαία καμπή στη διάρκεια της Κατοχής.

Στρατιωτικά η καταστροφή του σιδηροδρομικού δικτύου περιόρισε κατά 40% τη μεταφορά πολεμικού υλικού των κατακτητών για πάνω από ένα μήνα και πιστοποίησε την ισχύ των αντάρτικων σωμάτων, τα οποία ενίσχυσαν τις δυνάμεις τους μετατρέποντας την οργή και την απελπισία του λαού σε δύναμη κρούσης.

Το σημαντικότερο όφελος του Γοργοποτάμου ήταν το μήνυμα ότι παρά τις ιδεολογικές διαφορές η ενωμένη Εθνική Αντίσταση μπορούσε όχι μόνο να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα απέναντι στις πανίσχυρες δυνάμεις του Άξονα, αλλά να συμμετέχει στη χάραξη του μεταπολεμικού σκηνικού της χώρας.