Η κριτική για ΕΑΜ, συμφωνίες Λιβάνου, Καζέρτας και τον ΔΣ
Η πρόσφατη επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 ήταν για τον Περισσό μια αφορμή για ενδοσκόπηση στο πλαίσιο της διαδικασίας «αποκατάστασης των επαναστατικών χαρακτηριστικών του κόμματος» και της «διόρθωσης λαθών» του παρελθόντος που έχει εγκαινιάσει τα τελευταία χρόνια. Από αυτήν «δεν γλίτωσε» ούτε ο αποκατασταθείς από το 2011 άλλοτε ηγέτης του ΚΚΕ (από το 1931 έως το 1956) Νίκος Ζαχαριάδης, στον οποίο η ηγεσία του κόμματος, παρά τις τιμές και τις δόξες που του έχει επιφυλάξει, δεν έχει διστάσει να καταλογίσει λάθη και αντιφάσεις.
«Δεν ακολουθήσαμε ούτε τον δρόμο του μηδενισμού του Ζαχαριάδη, που έγινε στο παρελθόν και τον αδίκησε τόσο, μέχρι τον τραγικό θάνατό του, αλλά ούτε και τον δρόμο της εξιδανίκευσης» είπε προσφάτως η Αλέκα Παπαρήγα μιλώντας σε τιμητική εκδήλωση για τον Ζαχαριάδη στο μακρινό Σουργκούτ της Σιβηρίας.
Ο ΔΣΕ και η πάλη για την εργατική εξουσία
Υπό το πρίσμα της επανεξέτασης της ιστορίας του ΚΚΕ ο Περισσός έχει προχωρήσει τις επεξεργασίες του για κρίσιμες πτυχές της πολυκύμαντης ιστορίας του ΚΚΕ.
Σύμφωνα με όσα είπε προ ημερών ο επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ Μ. Μαΐλης ενώπιον κομματικών μελών και στελεχών αναφορικά με την κρίσιμη δεκαετία 1940-1949, «όταν το ΚΚΕ κρίνει σήμερα τη στρατηγική του στα χρόνια της Κατοχής, την κρίνει με βάση το ότι τότε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας δεν συνδέθηκε με τον λόγο ίδρυσης και ύπαρξης του ΚΚΕ, που είναι η πάλη για την εργατική εξουσία, δηλαδή την πρώτη προϋπόθεση για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού».
Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που ο Περισσός δίνει τέτοια ερμηνεία στα γεγονότα της εποχής, με έμφαση μάλιστα στις επιλογές συμμαχιών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ οι οποίες οδήγησαν «στους απαράδεκτους συμβιβασμούς με τις αστικές δυνάμεις στον Λίβανο και την Καζέρτα», όπως εκτίμησε ο κ. Μαΐλης, ο οποίος μάλιστα αμφισβήτησε την ορθότητα της θέσης του κόμματος για τον προηγηθέντα χρονικά σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας που οδήγησε στη συγκρότηση της ΠΕΕΑ (γνωστής ως «Κυβέρνησης του Βουνού») και συμπεριέλαβε στη σύνθεσή της «και αστούς πολιτικούς, ένθερμους υποστηρικτές της σύμπραξης με τις αστικές πολιτικές δυνάμεις της κυβέρνησης του Καΐρου», όπως ανέφερε.
Από τον Λίβανο στην Καζέρτα
«Ετσι έγινε η Συμφωνία του Λιβάνου και το φυσικό της επακόλουθο, η Συμφωνία της Καζέρτας. Με τη Συμφωνία του Λιβάνου το ΚΚΕ και το ΕΑΜ μπήκαν στην κυβέρνηση που είχαν συγκροτήσει τα αστικά κόμματα όλων των αποχρώσεων στο Κάιρο και τελικά πήραν έξι υπουργεία. Με τη Συμφωνία της Καζέρτας ορίστηκε ως ανώτατος διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα, δηλαδή και του ΕΛΑΣ, ο εγγλέζος στρατηγός Σκόμπι» σημείωσε ο κ. Μαΐλης, για να εστιάσει στο ότι «στις τότε αναλύσεις του κόμματος δεν γίνεται εκτίμηση για το αν υπήρχε ή δεν υπήρχε τις μέρες εκείνες επαναστατική κατάσταση».
Η άποψη του ιδίου είναι ότι «τέτοια κατάσταση (σ.σ.: δηλαδή, επαναστατική) είχε διαμορφωθεί», αφού «όταν ήρθε η απελευθέρωση δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Ελλάδα, το αστικό κράτος είχε διαλυθεί, υπολογίσιμος εγγλέζικος στρατός δεν είχε έρθει ακόμα και παντού έκανε έντονη την παρουσία του ο ένοπλος λαός». Ετσι, κατά τον κ. Μαΐλη, «αν το ΚΚΕ είχε διαμορφώσει στρατηγική κατάκτησης της εργατικής εξουσίας, τα γεγονότα θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά».
Ακολούθησε η ήττα του ΕΛΑΣ στην ένοπλη σύγκρουση με τους Βρετανούς τον Δεκέμβριο του 1944 και κατόπιν η Συμφωνία της Βάρκιζας και η παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ. Ολα αυτά οδήγησαν, σύμφωνα με τις αναλύσεις του Περισσού, στην καθυστερημένη γενίκευση της πάλης του ΔΣΕ. Κατά την άποψη του κ. Μαΐλη, «το 1946, χρονιά συγκρότησης του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, ήταν η χρονιά που σημαδεύτηκε από τη σωστή θέση της αποχής του ΚΚΕ και του ΕΑΜ από τις βουλευτικές εκλογές, όμως αυτή η σημαντική θέση έμεινε μετέωρη, ενώ λίγους μήνες αργότερα το ΚΚΕ συμμετείχε στο δημοψήφισμα όπου θα αποφασιζόταν η επιστροφή ή όχι του βασιλιά στην Ελλάδα».
Μετά τη Βάρκιζα
«Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη μετά τον Δεκέμβρη»
Η κριτική για τις επιλογές του Ζαχαριάδη, ο οποίος είχε επιστρέψει από το στρατόπεδο του Νταχάου τον Μάιο του 1945 παίρνοντας ξανά τα ηνία του κόμματος στα χέρια του, εδράζεται στη θέση του κ. Μαΐλη ότι «η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη μετά τον Δεκέμβρη του 1944 και τις ανηλεείς διώξεις που ακολούθησαν τη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας».
«Το 1946 υπήρχαν ακόμα ισχυρές οργανωμένες λαϊκές δυνάμεις στα αστικά κέντρα, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα δεν ήταν τόσο ισχυρός ο αστικός στρατός ούτε είχε εκκενωθεί βίαια η ύπαιθρος και, όταν αργότερα την εκκένωσαν οι κυβερνητικές δυνάμεις, ο ΔΣΕ στερήθηκε ανθρώπινες εφεδρείες και κάθε είδους εφοδιασμό» υπογράμμισε ο κ. Μαΐλης, διαπιστώνοντας ότι «η καθυστερημένη γενίκευση της ένοπλης πάλης είχε ως αποτέλεσμα να μη ριχτούν στον αγώνα χιλιάδες εργάτες και εργάτριες, αλλά και να εκκαθαρίσει το αστικό κράτος τον στρατό από χιλιάδες πρώην αετόπουλα και ΕΠΟΝίτες που τότε ήταν στις γραμμές του και μπορούσαν να τον αποδιοργανώσουν».
Η κριτική αυτή πάντως δεν έρχεται σε αντίθεση με την πεποίθηση του Περισσού ότι η μεγαλύτερη προσφορά του Ζαχαριάδη συνίσταται στη δημιουργία και δράση του ΔΣΕ, «του κορυφαίου γεγονότος στην ιστορία της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα», όπως το έχει χαρακτηρίσει η κυρία Παπαρήγα.
Η κριτική που του ασκείται αναφέρεται κυρίως στο ότι με την επάνοδό του στην απελευθερωμένη Ελλάδα «θα έπρεπε να ξεκινήσει συλλογική προσπάθεια αποτίμησης των λαθών που είχαν γίνει» ως τότε. Βεβαίως ο Περισσός δεν έχει αμφισβητήσει την εξήγηση που είχε δώσει ο ίδιος αργότερα υποστηρίζοντας ότι δεν το έπραξε «επειδή δεν ήθελε να κάνει τον έξυπνο αλλά κι επειδή μια προσπάθεια απότομης αλλαγής στη στρατηγική του ΚΚΕ μπορούσε να οδηγήσει σε διάσπαση του ίδιου και του ΕΑΜ», όπως έχει διευκρινίσει η κυρία Παπαρήγα.
Σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα που έχει εξαγάγει η ηγεσία του ΚΚΕ είναι ότι «ο Ν. Ζαχαριάδης ήταν υποχρεωμένος να θέσει τις απόψεις του και να τις υποστηρίξει, δίχως να σημαίνει ότι σίγουρα θα έπειθε, με δεδομένο ότι η πολιτική γραμμή του ΚΚΕ περιείχε όλες τις αντιφάσεις της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος».
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=646676
«Δεν ακολουθήσαμε ούτε τον δρόμο του μηδενισμού του Ζαχαριάδη, που έγινε στο παρελθόν και τον αδίκησε τόσο, μέχρι τον τραγικό θάνατό του, αλλά ούτε και τον δρόμο της εξιδανίκευσης» είπε προσφάτως η Αλέκα Παπαρήγα μιλώντας σε τιμητική εκδήλωση για τον Ζαχαριάδη στο μακρινό Σουργκούτ της Σιβηρίας.
Ο ΔΣΕ και η πάλη για την εργατική εξουσία
Υπό το πρίσμα της επανεξέτασης της ιστορίας του ΚΚΕ ο Περισσός έχει προχωρήσει τις επεξεργασίες του για κρίσιμες πτυχές της πολυκύμαντης ιστορίας του ΚΚΕ.
Σύμφωνα με όσα είπε προ ημερών ο επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ Μ. Μαΐλης ενώπιον κομματικών μελών και στελεχών αναφορικά με την κρίσιμη δεκαετία 1940-1949, «όταν το ΚΚΕ κρίνει σήμερα τη στρατηγική του στα χρόνια της Κατοχής, την κρίνει με βάση το ότι τότε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας δεν συνδέθηκε με τον λόγο ίδρυσης και ύπαρξης του ΚΚΕ, που είναι η πάλη για την εργατική εξουσία, δηλαδή την πρώτη προϋπόθεση για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού».
Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που ο Περισσός δίνει τέτοια ερμηνεία στα γεγονότα της εποχής, με έμφαση μάλιστα στις επιλογές συμμαχιών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ οι οποίες οδήγησαν «στους απαράδεκτους συμβιβασμούς με τις αστικές δυνάμεις στον Λίβανο και την Καζέρτα», όπως εκτίμησε ο κ. Μαΐλης, ο οποίος μάλιστα αμφισβήτησε την ορθότητα της θέσης του κόμματος για τον προηγηθέντα χρονικά σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας που οδήγησε στη συγκρότηση της ΠΕΕΑ (γνωστής ως «Κυβέρνησης του Βουνού») και συμπεριέλαβε στη σύνθεσή της «και αστούς πολιτικούς, ένθερμους υποστηρικτές της σύμπραξης με τις αστικές πολιτικές δυνάμεις της κυβέρνησης του Καΐρου», όπως ανέφερε.
Από τον Λίβανο στην Καζέρτα
«Ετσι έγινε η Συμφωνία του Λιβάνου και το φυσικό της επακόλουθο, η Συμφωνία της Καζέρτας. Με τη Συμφωνία του Λιβάνου το ΚΚΕ και το ΕΑΜ μπήκαν στην κυβέρνηση που είχαν συγκροτήσει τα αστικά κόμματα όλων των αποχρώσεων στο Κάιρο και τελικά πήραν έξι υπουργεία. Με τη Συμφωνία της Καζέρτας ορίστηκε ως ανώτατος διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα, δηλαδή και του ΕΛΑΣ, ο εγγλέζος στρατηγός Σκόμπι» σημείωσε ο κ. Μαΐλης, για να εστιάσει στο ότι «στις τότε αναλύσεις του κόμματος δεν γίνεται εκτίμηση για το αν υπήρχε ή δεν υπήρχε τις μέρες εκείνες επαναστατική κατάσταση».
Η άποψη του ιδίου είναι ότι «τέτοια κατάσταση (σ.σ.: δηλαδή, επαναστατική) είχε διαμορφωθεί», αφού «όταν ήρθε η απελευθέρωση δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Ελλάδα, το αστικό κράτος είχε διαλυθεί, υπολογίσιμος εγγλέζικος στρατός δεν είχε έρθει ακόμα και παντού έκανε έντονη την παρουσία του ο ένοπλος λαός». Ετσι, κατά τον κ. Μαΐλη, «αν το ΚΚΕ είχε διαμορφώσει στρατηγική κατάκτησης της εργατικής εξουσίας, τα γεγονότα θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά».
Ακολούθησε η ήττα του ΕΛΑΣ στην ένοπλη σύγκρουση με τους Βρετανούς τον Δεκέμβριο του 1944 και κατόπιν η Συμφωνία της Βάρκιζας και η παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ. Ολα αυτά οδήγησαν, σύμφωνα με τις αναλύσεις του Περισσού, στην καθυστερημένη γενίκευση της πάλης του ΔΣΕ. Κατά την άποψη του κ. Μαΐλη, «το 1946, χρονιά συγκρότησης του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, ήταν η χρονιά που σημαδεύτηκε από τη σωστή θέση της αποχής του ΚΚΕ και του ΕΑΜ από τις βουλευτικές εκλογές, όμως αυτή η σημαντική θέση έμεινε μετέωρη, ενώ λίγους μήνες αργότερα το ΚΚΕ συμμετείχε στο δημοψήφισμα όπου θα αποφασιζόταν η επιστροφή ή όχι του βασιλιά στην Ελλάδα».
Μετά τη Βάρκιζα
«Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη μετά τον Δεκέμβρη»
Η κριτική για τις επιλογές του Ζαχαριάδη, ο οποίος είχε επιστρέψει από το στρατόπεδο του Νταχάου τον Μάιο του 1945 παίρνοντας ξανά τα ηνία του κόμματος στα χέρια του, εδράζεται στη θέση του κ. Μαΐλη ότι «η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη μετά τον Δεκέμβρη του 1944 και τις ανηλεείς διώξεις που ακολούθησαν τη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας».
«Το 1946 υπήρχαν ακόμα ισχυρές οργανωμένες λαϊκές δυνάμεις στα αστικά κέντρα, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα δεν ήταν τόσο ισχυρός ο αστικός στρατός ούτε είχε εκκενωθεί βίαια η ύπαιθρος και, όταν αργότερα την εκκένωσαν οι κυβερνητικές δυνάμεις, ο ΔΣΕ στερήθηκε ανθρώπινες εφεδρείες και κάθε είδους εφοδιασμό» υπογράμμισε ο κ. Μαΐλης, διαπιστώνοντας ότι «η καθυστερημένη γενίκευση της ένοπλης πάλης είχε ως αποτέλεσμα να μη ριχτούν στον αγώνα χιλιάδες εργάτες και εργάτριες, αλλά και να εκκαθαρίσει το αστικό κράτος τον στρατό από χιλιάδες πρώην αετόπουλα και ΕΠΟΝίτες που τότε ήταν στις γραμμές του και μπορούσαν να τον αποδιοργανώσουν».
Η κριτική αυτή πάντως δεν έρχεται σε αντίθεση με την πεποίθηση του Περισσού ότι η μεγαλύτερη προσφορά του Ζαχαριάδη συνίσταται στη δημιουργία και δράση του ΔΣΕ, «του κορυφαίου γεγονότος στην ιστορία της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα», όπως το έχει χαρακτηρίσει η κυρία Παπαρήγα.
Η κριτική που του ασκείται αναφέρεται κυρίως στο ότι με την επάνοδό του στην απελευθερωμένη Ελλάδα «θα έπρεπε να ξεκινήσει συλλογική προσπάθεια αποτίμησης των λαθών που είχαν γίνει» ως τότε. Βεβαίως ο Περισσός δεν έχει αμφισβητήσει την εξήγηση που είχε δώσει ο ίδιος αργότερα υποστηρίζοντας ότι δεν το έπραξε «επειδή δεν ήθελε να κάνει τον έξυπνο αλλά κι επειδή μια προσπάθεια απότομης αλλαγής στη στρατηγική του ΚΚΕ μπορούσε να οδηγήσει σε διάσπαση του ίδιου και του ΕΑΜ», όπως έχει διευκρινίσει η κυρία Παπαρήγα.
Σε κάθε περίπτωση το συμπέρασμα που έχει εξαγάγει η ηγεσία του ΚΚΕ είναι ότι «ο Ν. Ζαχαριάδης ήταν υποχρεωμένος να θέσει τις απόψεις του και να τις υποστηρίξει, δίχως να σημαίνει ότι σίγουρα θα έπειθε, με δεδομένο ότι η πολιτική γραμμή του ΚΚΕ περιείχε όλες τις αντιφάσεις της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος».
http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=646676
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου