Του Γρηγόρη ΤζιοβάραΧωρίς τυμπανοκρουσίες, οι οποίες, άλλωστε,… απαγορεύονται αυστηρώς και δια ροπάλου, λόγω της τρέχουσα συγκυρίας, τίμησε το ΠΑΣΟΚ την επέτειο της ίδρυσής του, από την οποία συμπληρώθηκαν 38 χρόνια, όσα ακριβώς και από την –συκοφαντημένη, τελευταία- Μεταπολίτευση του 1974, που στη συλλογική μνήμη ταυτίζεται ιστορικά περισσότερο από οτιδήποτε άλλο με το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Ξέρω ότι δεν είναι η κατάλληλη ώρα για να αποτιμήσει κανείς το ισοζύγιο της προσφοράς του ΠΑΣΟΚ, όταν, υπό το κράτος της αφόρητης πίεσης που ασκείται στην ελληνική κοινωνία, η οποία έχει, πλειοψηφικά, ενστερνιστεί την –απολύτως, λανθασμένη, κατ΄ εμένα, αντίληψη ότι η Μεταπολίτευση και άρα και το ΠΑΣΟΚ είναι συνώνυμα της κρίσης.
Με μια, ωστόσο, πιο ψύχραιμη ματιά βρίσκει κανείς ότι εκείνο για το οποίο κυρίως εγκαλείται το ΠΑΣΟΚ είναι επειδή στην τελευταία κυβερνητική του θητεία δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί την διάχυση της ευημερίας σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα που αναμφισβήτητα έφεραν οι πολιτικές που είτε άσκησε το ίδιο, κυβερνώντας το μεγαλύτερο διάστημα των τελευταίων 38 χρόνων, είτε επηρέασε ή γονιμοποίησε με την παρουσία του στο πολιτικό σκηνικό.
Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει βάσιμα ότι η Ελλάδα του σήμερα, παρά τις δυσχερείς συνθήκες που βιώνουμε, μπορεί να συγκριθεί με την Ελλάδα του 1974 ή του 1981, από όποια οπτική και αν δει κανείς τα πράγματα. Στα χρόνια αυτά συντελέστηκε μια άνευ προηγουμένου πρόοδος στις οικονομικές και κοινωνικές κατακτήσεις τόσο στο επίπεδο της χώρας όσο και στο επίπεδο που αφορά την καθημερινότητα για τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών.
Παρά τα πέντε χρόνια συνεχούς ύφεσης, το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Ελλάδας και το συνακόλουθο κατά κεφαλήν εισόδημα είναι δυσθεώρητα μεγαλύτερο από εκείνο της δεκαετίας του 1970 και στην περίοδο αυτή καλύψαμε μεγάλο μέρος της απόστασης που μας χώριζε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτή η άνοδος μεταφράστηκε σε, συγκριτικά, καλύτερους μισθούς και συντάξεις, σε απόκτηση περιουσιακών στοιχείων και σε παροχές (συλλογικές και ατομικές) που πριν από τέσσερις δεκαετίες ήταν όνειρο για τους περισσότερους Έλληνες.
Γνωρίζω ότι ο αντίλογος σε όλα τούτα είναι ότι «μπορούσαν να γίνουν πολύ περισσότερα, τα οποία δεν έγιναν». Και ακόμη ότι στα χρόνια αυτά άνθισαν φαινόμενα όπως ο λαϊκισμός, οι πελατειακές σχέσεις, η διαφθορά, η αναξιοκρατία, το κομματικό κράτος, για τα οποία ο βασικός υπεύθυνος είναι το ΠΑΣΟΚ, μόνον και μόνον, αν θέλετε, γιατί είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης κατά το μεγαλύτερο διάστημα της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Βάσιμος αναμφισβήτητα ο αντίλογος αυτού του είδους. Αρκεί, ωστόσο, να λαμβάνει υπόψη του ότι ούτε το πελατειακό και κομματικό κράτος, ούτε τα κρούσματα διαφθοράς αποτελούν «εφεύρεση» των τελευταίων χρόνων, αλλά, για όσους έχουν στοιχειώδη ιστορική γνώση, συνιστούν μια χρόνια παθογένεια του οι απαρχές της ανάγονται στην ίδρυση του νεώτερου ελληνικού κράτους.
Πέραν αυτού, όμως, και επειδή προσωπικά δεν με βρίσκει σύμφωνο η τακτική να αποδίδουμε όλα τα «στραβά και τα ανάποδα» στο κακό μας… ριζικό, έχω να προσθέσω και τούτο: όσες φορές τα προηγούμενα χρόνια, το ΠΑΣΟΚ του ΑΣΕΠ συγκρούστηκε με το ΠΑΣΟΚ του πελατειακού κράτους, νικητής, τις περισσότερες φορές, βγήκε το δεύτερο, ίσως επειδή είχε την υποστήριξη και των άλλων παρατάξεων που ήθελαν το κράτος – «λάφυρο» και για τα «δικά τους παιδιά».
Για ορισμένους το μέτρο της επιτυχίας του ΠΑΣΟΚ μπορεί να είναι η όψιμη προσπάθεια άλλων σχηματισμών να σφετεριστούν τα συνθήματά του, να λεηλατήσουν την κληρονομιά του. Δε με βρίσκει σύμφωνο αυτή η άποψη. Γιατί, κατά τη γνώμη μου, το πλέον σημαντικό επίτευγμα του ΠΑΣΟΚ ήταν ότι στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του λειτούργησε ως δύναμη αλλαγής των απαρχαιωμένων δομών της ελληνικής κοινωνίας προς προοδευτική κατεύθυνση, εκφράζοντας με τον τρόπο αυτό τα ανερχόμενα στρώματα που ασφυκτιούσαν οικονομικά και κοινωνικά.
Αντιθέτως, οι πολιτικές δυνάμεις, όπως και τα πρόσωπα που διεκδικούν να «αντιγράψουν» την πορεία του ΠΑΣΟΚ, φαίνεται να υιοθετούν έναν νεοσυντηρητισμό που ταυτίζεται με τις πιο κακές στιγμές της μεταπολιτευτικής ΠΑΣΟΚικής πραγματικότητας. Και, όσο καλές προθέσεις και αν τους αναγνωρίσει κανείς στη λογική του «έτσι έμαθαν», δεν μπορεί να παραβλέψει ότι κάθε άλλο παρά δείχνουν διάθεση να αναγνωριστούν όλα όσα μας έφεραν εδώ που είμαστε και να δοθούν οι απαραίτητες μάχες για να ανατραπούν.
Όσο για το ίδιο το ΠΑΣΟΚ, εκείνο που μπορεί να πει κανείς στη φάση που βρίσκεται είναι ότι έχει μπροστά του μακρά έρημο να διανύσει, προτού επανέλθει σε πρωταγωνιστική τροχιά. Οι πληγές που έχει υποστεί είναι πολύ βαθιές και μόνον ο πανδαμάτωρ χρόνος μπορεί να τις γιατρέψει. Η μόνη δε αγωγή που, κατά τη δική μου προαίρεση, μπορεί να ακολουθήσει, για να μην περιθωριοποιεί έτι περαιτέρω, είναι η επιμονή σε θέσεις που κατοχυρώνουν τον ιστορικό του ρόλο ως παράγων αλλαγής της κοινωνίας και εκφραστής των νέων προταγμάτων που θα μας βγάλουν από την κρίση και θα μας επαναφέρουν, αργά ή γρήγορα, στη φάση της προόδου και της ευημερίας της ελληνικής κοινωνίας.
*Ο Γρηγόρης Τζιοβάρας είναι δημοσιογράφος, περιφερειακός σύμβουλος Θεσπρωτίας στο πρώτο αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο Ηπείρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου