Οι θεσμοί υπάρχουν για να υπηρετούν το κοινωνικό σύνολο χωρίς «αυτοσχεδιασμούς», «αυθαιρεσίες», «πελατειακές νοοτροπίες και πρακτικές». Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία η Δημοτική Βιβλιοθήκη αποκτά ουσιαστικότερο ρόλο. Αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, ώστε να αναβαθμιστεί στην τοπική κοινωνική ζωή ο καθημερινός και όχι ο «επετειακός» πολιτισμός.
Η Δημοτική Βιβλιοθήκη είναι κάτι περισσότερο από χώρος συλλογής βιβλίων και δεν αρκεί να απευθύνεται σε ένα συγκεκριμένο κοινό, αλλά να ανταποκρίνεται στις ανάγκες που επιβάλει η σύγχρονη κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα Στο πλαίσιο του κοινωνικού της ρόλου με τις απαραίτητες υπηρεσίες, την πληροφόρηση, τις σχετικές έρευνες και τις νέες εμπειρίες, συμβάλλει αποτελεσματικά στη δημιουργία ενός υψηλοτέρου επιπέδου ζωής στην κοινότητα μέσω μιας αμφίδρομης σχέσης.
Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η βιώσιμη λειτουργία της από μια τοπική κοινωνία ενεργών Δημοτών και όχι… πελατών. Βασική προϋπόθεση δηλαδή είναι να λειτουργεί όχι ως παρασιτικός πελατειακός οργανισμός, αλλά ως πολιτιστικός αναγνωστικός οργανισμός με πολλαπλά και χειροπιαστά οφέλη για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή! Ως ανοιχτό πνευματικό, εκπαιδευτικό και εκπολιτιστικό Κέντρο να φροντίζει για την καταπολέμηση του πληροφοριακού αναλφαβητισμού, να διευκολύνει την πρόσβαση στο διαδίκτυο, να βοηθήσει τους ενήλικες να εξοικειωθούν με τις νέες τεχνολογίες, να στηρίξει την εκπαιδευτική διαδικασία, να προσφέρει ευκαιρίες κοινωνικής συνοχής με τη στέγαση και τη στήριξη ποικίλων δράσεων.
Οι διαμορφωμένοι δημόσιοι χώροι της πόλης συνιστούν πολιτισμικά στοιχεία. Έχουν ιστορία και φυσιογνωμία που αποτυπώνει πάντα ένα πολιτιστικό ήθος. Στο σύνολό τους συνθέτουν ένα μωσαϊκό, το οποίο μαζί με την αρχιτεκτονική των κτιρίων καθορίζει τη συνολική φυσιογνωμία, την πολιτιστική ταυτότητα, της πόλης. Η εικόνα αυτής της ταυτότητας μπορεί να είναι ελκυστική, αδιάφορη ή και απωθητική. Η προβολή της με την εξέλιξη της επικοινωνίας στη σημερινή εποχή είναι προσιτή σε όλους τους κατοίκους της και δημιουργεί ανάλογες εντυπώσεις. Οποιαδήποτε πόλη μπορεί να αποκτήσει πολιτιστικό ενδιαφέρον και τηρουμένων των αναλογιών παγκόσμια ακτινοβολία.
Απαιτείται σχεδιασμός, συντονισμός, εποπτεία, θεσμικές παρεμβάσεις και καινοτόμες ρυθμίσεις από εξειδικευμένα στην υπόθεση αυτή στελέχη, όπως οι Βιβλιοθηκονόμοι και οι Επιστήμονες της Πληροφορίας, προκειμένου η Δημοτική Βιβλιοθήκη να στεγάσει διασκορπισμένες και αναποτελεσματικές πολιτιστικές υπηρεσίες και να γίνει βασικός προορισμός για τους νέους και τους πολίτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα διοικητικής αναποτελεσματικότητας είναι η περιστασιακή ίδρυση Κέντρων Δια Βίου Μάθησης από τους Δήμους και το Υπουργείο Παιδείας για προγράμματα γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων: Επιχειρηματικότητα, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Επεξεργασία Κειμένου, Διαδίκτυο Καινοτομία, Αγροτική Επιχειρηματικότητα, Marketing Αγροτικών Προϊόντων κ.ά. χωρίς την στοιχειώδη πρόβλεψη ανάλογης κτιριακής υποδομής στο παρόν και το μέλλον, όπως στις
Βιβλιοθηκοκεντρικές Πόλεις.
Α. Ταξιδιωτικές εμπειρίες από βιβλιοθηκοκεντρικές πόλεις
Το κτίριο, όπου στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη, στις περισσότερες πόλεις βρίσκεται στο κέντρο, όπως η κεντρική Εκκλησία. Το Πνευματικό Κέντρο- Βιβλιοθήκη, ως κεντρικό κτίριο, συνδέεται με τον περιβάλλοντα κοινωνικό χώρο και αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό και οικονομικό ζήτημα, που αφορά τόσο την αρχιτεκτονική όσο και την βιώσιμη πολιτιστική και οικονομική Ανάπτυξη. Λειτουργεί ως «Ναός της Γνώσης», ως χώρος συλλογικής σκέψης και δράσης και γι αυτό το λόγο η κεντρική τοποθεσία και το μέγεθός του διευκολύνουν την απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλους τους πολίτες, αλλά και την συγκρότηση συλλογικοτήτων με την αυθόρμητη επικοινωνία και την ελεύθερη συμμετοχή. Οι πολίτες αισθάνονται άνετα μέσα σε αυτόν τον βιβλιοφιλικό πολιτιστικό χώρο και αντιλαμβάνονται ότι απευθύνεται στις πνευματικές ανάγκες τους, εφόσον επιτρέπει την επικοινωνία και την διαπροσωπική επαφή και μπορεί να φιλοξενήσει κοινές δράσεις.
Τα ακόλουθα παραδείγματα από βιωματικές ταξιδιωτικές εμπειρίες στο Σβένιγκεν- Φίλιγκεν, το Φέλμτερτ και την Βυτίνα δίνουν με τη βοήθεια και του διαδικτύου πολλές και καλές ιδέες και πρακτικές για την παιδεία, την κοινωνία και την πολιτεία ανοικτών οριζόντων, την καλλιέργεια κοινωνικών και πολιτιστικών Αξιών, πατριωτισμού και κοσμοπολιτισμού, όπως η συλλογικότητα, η συμμετοχικότητα, η δημοκρατικότητα:
1.Στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της γερμανικής πόλης Σβένιγκεν- Φίλιγκεν σε μία ακρούλα υπάρχει παιδικός παιγνιδότοπος, ώστε να απασχολούνται τα νήπια και τα μικρά παιδιά των αναγνωστών, με άμεση συνέπεια αφενός να εξυπηρετούνται οι γονείς και αφετέρου στο χώρο να συνυπάρχουν όλες οι ηλικίες από την πιο μικρή μέχρι την προχωρημένη ηλικία (www. stadtbibliothek. schwenningen.de/).
2.Το 2012 η Ηγουμενίτσα αδελφοποιήθηκε με τη γερμανική πόλη Φέλμπερτ, συγκροτήθηκε ελληνογερμανικός σύλλογος φιλίας και έγινε ανταλλαγή επισκέψεων. Είναι χαρακτηριστικές οι πληροφορίες που δίνονται για τη λειτουργία της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στη γερμανική πόλη από τη σχετική ιστοσελίδα: (www. stadtbucherei. velbert.de/).
3.Η Βυτίνα είναι ορεινή κωμόπολη της Πελοποννήσου στο Νομό Αρκαδίας σε υψόμετρο 1033 μέτρων στο όρος Μαίναλο σε μια κατάφυτη περιοχή που δεσπόζουν πεύκα, έλατα και καστανιές. Αποτελεί ένα από τα αξιολογότερα ορεινά θέρετρα της Πελοποννήσου και ευρύτερα της Ελλάδας. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη στεγάζεται σ’ ένα αναπαλαιωμένο παραδοσιακό κτίριο λίγα μέτρα από την πλατεία. Το κτίριο είναι δωρεά και αναπαλαιώθηκε με δαπάνη του Συλλόγου των Απανταχού Βυτιναίων και Φίλων της Βυτίνας. Στα πλαίσια του
Γ΄ Κοινοτικού πλαισίου στήριξης εντάχθηκε στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Κοινωνία της Πληροφορίας» για τη δημιουργία στο χώρο της Δημοσίου Κέντρου Πληροφόρησης παρέχοντας κάθε πληροφορία και ανοίγοντας νέους δρόμους στη γνώση και στη μάθηση.
Από την εφαρμογή του προγράμματος άμεσα ωφελούμενοι οι κάτοικοι της πόλης και του νομού, οι επισκέπτες και όλοι όσοι ενδιαφέρονται να πάρουν πληροφορίες για τον Νομό και άλλα θέματα:
1.Εξάλειψη ανισοτήτων στο Εκπαιδευτικό Σύστημα μεταξύ κέντρου και περιφέρειας.
2. Ένταξη των πολιτών της περιφέρειας στην Κοινωνία της Πληροφορίας.
3.Εξοικίωση των πολιτών με την Βιβλιοθήκη και τις υπηρεσίες της πληροφόρησης και πρόσβαση στη γνώση.
4.Εκπαίδευση στην άντληση πληροφοριών από κάθε μέσο.
5.Πρόσβαση απομακρυσμένων περιοχών στης υπηρεσίες της Δημόσιας Βιβλιοθήκης.
6.Ένταξη ατόμων που απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό στην Κοινωνία της
Πληροφορίας.
Σε σχετικό φωτογραφικό στιγμιότυπο από την Αναγνωστική Βιβλιοθήκη της Βυτίνας αποτυπώνεται η δημιουργική αναγνωστική συνύπαρξη των γενεών και ο συνδυασμός ηλεκτρονικής και έντυπης ανάγνωσης.
Β. Δημοτική Αναγνωστική Ένωση (ΔΑΕ) για την κοινωνική, πολιτική και οικονομική βιωσιμότητα της Αναγνωστικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Για να εδραιωθεί ο κοινωνικός και αναπτυξιακός ρόλος της Βιβλιοθήκης, ώστε να καταξιωθεί και να είναι βιώσιμη, χρειάζεται να καταστεί πρώτη προτεραιότητα των Δημοτών και της Τοπικής Διοίκησης. Να μην αγνοούνται ή να παραμελούνται οι πραγματικές πνευματικές, πολιτιστικές και οικονομικές ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Το μοντέλο δημοτικής οργάνωσης ως εστίας διαφθοράς, κατασπατάλησης πόρων, αναξιοκρατίας και κοινωνικής αναλγησίας έχει χρεοκοπήσει. Χρειάζεται ένταση των προσπαθειών για την οργανωτική αναδιάρθρωση του Δήμου με την κατάργηση άχρηστων οργανισμών και κλείσιμο ζημιογόνων δημοτικών επιχειρήσεων. Οι παρασιτικοί οργανισμοί απορροφούν πολύτιμους πόρους, οι οποίο μπορούν να χρησιμοποιηθούν αλλού με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Το αίτημα για ένα καλύτερο αύριο δεν μπορεί να εκπληρωθεί με δανεικά ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ, γιατί αφενός «δεν είναι εύκολες οι θύρες, εάν η χρεία τες κουρταλεί» και αφετέρου, το κυριότερο, με την ίδια οργανωτική νοοτροπία διαιωνίζεται η χρεοκοπία όσα σχέδια Μάρσαλ και αν εφαρμοστούν! Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης τονίζει χαρακτηριστικά ότι, εάν δεν αλλάξει η νοοτροπία, «και να μας χάριζαν όλο το χρέος αύριο, η χώρα δεν θα σωζόταν»
Η διαμόρφωση συνθηκών βιωσιμότητας της Δημοτικής Βιβλιοθήκης όχι μόνο θα ανοίξει νέους δρόμους στην τοπική οικονομία, αλλά θα οδηγήσει στην γενικότερη πνευματική και πολιτιστική αναβάθμιση. Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι η Κτιριακή υποδομή, ώστε τόσο το εκπαιδευτικό προσωπικό των σχολείων με διδακτική επάρκεια και παιδαγωγικό ενδιαφέρον όσο και η Τοπική Διοίκηση να υποκινήσουν και να καλλιεργήσουν στους πολίτες και κυρίως τους νέους την αναγνωστική φιλομάθεια και ερευνητικότητα με συλλογικότητα και δημοκρατικότητα. Τα «λεφτά υπάρχουν», αλλά πρέπει πρώτον, όταν είναι δανεικά, να επιστρέφονται με τόκο, γιατί «οι ωραίοι δεν έχουν χρέη», δεύτερον να «πιάνουν τόπο», να επενδύονται δηλαδή αποδοτικά, και τρίτον να εξαλειφθεί η σπατάλη, όπως οι «πολιτιστικές» ολονυκτίες με κόστος 25.000 ευρώ, όσο περίπου κοστίζουν δύο θέσεις εργασίας στη Δημοτική Βιβλιοθήκη.
Επί του πρακτέου πρέπει να διαμορφωθεί κοινωνική, οικονομική και πολιτική αναγνωστική πρωτοβουλία ενεργών Δημοτών για τη μόνιμη στήριξη της Δημοτικής Αναγνωστικής Βιβλιοθήκης ως αναγκαίου και πολλαπλά χρήσιμου τοπικού αναπτυξιακός θεσμού. Να καταξιωθεί ως Ναός της Γνώσης με πλεονασματικό προϋπολογισμό, με έσοδα από αναψυκτήριο και κυλικείο, προσφορές πιστών, χορηγίες, ενισχύσεις, λαχειοφόρες αγορές, εκδηλώσεις. Να έχει τη στήριξη όλων των τοπικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου, ο οποίο στην πράξη μπορεί να μετατραπεί σε Δημοτική Αναγνωστική Ένωση (ΔΑΕ) Βιβλιοθηκοφιλίας! Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αναγνωστική Εταιρεία της Κέρκυρας, η οποία ιδρύθηκε το 1836 και είναι το αρχαιότερο πνευματικό ίδρυμα της νεότερης Ελλάδας- στο πρότυπο της ομώνυμης εταιρείας της Γενεύης, της οποίας μέλη ήταν ο Καποδίστριας, ο Κάλβος και πολλοί άλλοι Επτανήσιοι.
Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, τα οποία πλήττονται περισσότερο από την οικονομική κρίση, στερούνται, εκτός των άλλων, τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας και την πρόσβαση σε πολιτισμικά αγαθά και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, όπως το βιβλίο και το Διαδίκτυο. Για την έξοδο από την οικονομική κρίση και το τέλμα της παρακμής αυτή η στέρηση και υστέρηση σε τοπικό, περιφερειακό και πανελλαδικό επίπεδο μπορεί και πρέπει επειγόντως να αναστραφεί.
Πηγή:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου