Είμαστε στο έτος 1916. Η Ελλάδα ήταν κυριολεκτικά κομμένη στα δύο. Η μεγάλη διαμάχη του Ελευθερίου Βενιζέλου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει διχάσει την χώρα, με φόντο από την μία την επιμονή του Βενιζέλου να ταχθεί η Ελλάδα στο πλευρό της Αντάντ και από την άλλη την αντίθετη άποψη - πιεζόμενος από την γερμανική πλευρά- του βασιλιά Κωνσταντίνου να διατηρηθεί η ουδετερότητα.Το μόνο που δεν μπορεί να διατηρηθεί πλέον στην Ελλάδα είναι η ψυχραιμία εμπρός στον καταιγισμό των γεγονότων. Οι Βούλγαροι έχουν καταλάβει το οχυρό Ρούπελ με την -φιλοβασιλική- κυβέρνηση της Αθήνας να μην έχει αντιδράσει.
Τα στρατόπεδα έχουν ήδη παραταχθεί.
Από την μία τα γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα έχουν εισβάλει στην Αν. Μακεδονία και από την άλλη πλευρά εκείνα της Αντάντ υπό το Γάλλο στρατηγό Σαράιγ έχουν αποβιβαστεί στη Θεσσαλονίκη. Τότε εκδηλώνεται το κίνημα της «Εθνικής Άμυνας» που ζητά να μπει η Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Ο Βενιζέλος τελικά πείθεται και τίθεται επικεφαλής του κινήματος σχηματίζοντας την δική του κυβέρνηση.
Η Ελλάδα είναι και επισήμως κομμένη στα δύο.
Ακολούθως δυνάμεις της Αντάντ και συγκεκριμένα γαλλικά στρατεύματα αποβιβάζονται – ήταν Νοέμβριος του 2016- στον Πειραιά και ακολουθεί βομβαρδισμός της «βασιλικής κυβέρνησης» της Αθήνας. Οι αντιβενιζελικοί εξαγριώνονται και φτάνουν στο σημείο να διακηρύξουν το ιστορικό πως «ο φονεύων βενιζελικόν δεν φονεύει άνθρωπον».
Η συμμετοχή της εκκλησίας
Η εκκλησία παίρνει μέρος στον διχασμό, με το περίφημο «ανάθεμα». Διοργανώνεται ογκώδης αντιβενιζελική πορεία που, με την Ιερά Σύνοδο να είναι ουσιαστικά εκείνη που την υποκινεί. Οι εφημερίδες της εποχής κάνουν λόγο για πάνω από 100.000 κόσμο στην Αθήνα που κατευθύνεται στο Πεδίο του Άρεως. Ο σκοπός είναι να ρίξει ο καθένας μια πέτρα και να επαναλαμβάνει την «κατάρα» του «Αθηνών» Θεόκλητου κατά του Βενιζέλου: «Ελευθερίω Βενιζέλω επιβουλευθέντι την Βασιλείαν και την πατρίδα και καταδιώξαντι και φυλακίσαντι Αρχιερείς, ανάθεμα έστω».
Για την ανάμειξη του αυτή και την προσπάθεια έντονης πολιτικοποίησης της εκκλησίας το ανώτατο ειδικό εκκλησιαστικό δικαστήριο, καθαίρεσε τον Θεόκλητο το 1917 και στο θρόνο ανέβηκε ο Μελέτιος Μεταξάκης.
Η Πηνελόπη Δέλτα οικογενειακή φίλη και συνεργάτιδα του Ελευθερίου Βενιζέλου περιγράφει το «ανάθεμα» με τρόμο:
«Όταν, μετά τα Νοεμβριανά του 1916, ο αξιοθρήνητος μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος Α΄ έκανε το περίφημο «ανάθεμα», άντρες, γυναίκες, παιδιά, κυρίες και κύριοι του λεγομένου “καλού κόσμου”, πήγαν φορτωμένοι πέτρες μεγάλες και μικρές και τις έριξαν, μάζα άμορφη, στο Πεδίον του ‘Aρεως, αναθεματίζοντας, το «Σατανά», το "Βελζεβούλ", τον "προδότη" που εκείνη την ώρα, με όλη τη δύναμη του δαιμόνιου μυαλού του, με όλη την ένταση της θελήσεώς του, μάζευε και οργάνωνε στρατό, για ν’ απωθήσει τους Βουλγαρο-Τουρκο-Γερμανούς και να ελευθερώσει την ανατολική Μακεδονία που είχε δώσει ο Κωνσταντίνος και η Κυβέρνησή του στους Βουλγάρους». (Αρχείο της Π. Σ. Δέλτα, Α΄, «Ελευθέριος Βενιζέλος», Ημερολόγιο-Αναμνήσεις, επιμέλεια Π. Α. Ζάννας, Ερμής, Αθήνα 1978).
Το αποτέλεσμα είναι ένας βαθύς διχασμός από τον οποίο δεν γλίτωσε απολύτως τίποτα, καθώς υπήρχε συμμετοχή όχι μόνοι των πολιτών αλλά και του στρατού και της εκκλησίας. Δεν υπάρχει κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που να μην έχει «μολυνθεί» από αυτόν τον ιό που λέγεται βαθύς διχασμός.
Οι σύμμαχοι μπροστά σε αυτή την εντεινόμενη κατάσταση οδηγούν σε παραίτηση τον Κωνσταντίνο.
Ο Βενιζέλος ένα χρόνο μετά θα σχηματίσει κυβέρνηση και θα προβεί σε εκκαθαρίσεις του λεγόμενου «κράτους των Αθηνών» που περιλαμβάνουν τους τομείς της εκκλησίας, του στρατού, το δικαστικό σώμα και την δημόσια διοίκηση.
Η Ελλάδα είναι πλέον ενιαία και ολόκληρη στο πλευρό της Αντάντ, αλλά τα σημάδια το Εθνικού Διχασμού είναι ακόμα ορατά, οι πληγές βαθιές και η επούλωση τους ένα δύσκολο και δυσεπίλυτο ζήτημα που θα κρατήσει για χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου